Dokument celny SAD – wszystko, co musisz wiedzieć

Dokument celny SAD jest formularzem celno-administracyjnym używanym w handlu międzynarodowym. Pozwala skrócić formalności celne przy obrocie towarowym. Co ważne, nie jest wykorzystywany na obszarze Unii Europejskiej, a jedynie poza wspólnotą. Zapraszamy do artykułu, w którym uzyskasz szczegółowe informacje dotyczące dokumentu SAD, poznasz jego przeznaczenie i zastosowanie.

Czym jest dokument celny SAD i jakie ma zastosowanie?

Dokument celny SAD, czyli Jednolity Dokument Administracyjny (Single Administrative Document) służy do załatwienia formalności celnych i jest obowiązkowy dla importu, eksportu oraz tranzytu wszystkich towarów, bez względu na ich rodzaj i pochodzenie.

Dokument jest wykorzystywany przez administrację celną do kontroli i monitorowania ruchu towarów, pobierania opłat celnych i podatków. W jednym dokumencie dostępne są wszystkie informacje wymagane w handlu międzynarodowym. Formularz pełni również rolę statystyczną i pozwala ograniczyć formalności. Formularz jest umieszczany w rejestrze VAT.

Dokument celny SAD — karty

Konwencja o uproszczeniu formalności w obrocie towarowym z dnia 20 maja 1987 roku zmieniła przepisy celne — SAD zastąpił sześć dokumentów. Główną korzyścią tego rozwiązania jest oszczędność czasu.

Dokument celny SAD składa się z 8 kart:

• 1 karta jest przechowywana przez organ celny, który odpowiada za dopełnienie formalności wywozowych albo formalności tranzytu wspólnotowego, 
• 2 karta jest wykorzystywana do celów statystycznych, 
• 3 karta zostaje zwrócona eksporterowi, po poświadczeniu przez organy celne,
• 4 karta jest przechowywana przez urząd przeznaczenia lub służy jako dokument potwierdzający wspólnotowy status towarów, 
• 5 karta w procedurze tranzytu wspólnotowego służy jako karta zwrotna, 
• 6 karta pozostaje w placówce organu celnego, który dokonuje formalności przewozowych,
• 7 karta jest dedykowana do celów statystycznych, 
• 8 karta zostaje oddana odbiorcy.

Jakie są kluczowe elementy dokumentu SAD?

Dokument celny SAD zawiera:

• dane identyfikacyjne importerów i eksporterów — nazwy, adresy, numery identyfikacyjne VAT i numery EORI, 
• informacje o towarze — opis, kod towarowy, wartość, liczba, masa i pochodzenie, 
• informacje związane z transportem —  numer rejestracyjny pojazdu, rodzaj transportu, nazwa przewoźnika i data przyjazdu, 
• informacje o celu i przeznaczeniu towarów —  towary do sprzedaży, produkcji lub konsumpcji, 
• dane o płatnościach celnych —  kwota cła i VAT, numer faktury, forma płatności i bank, 
• pozostałe informacje —  informacje o zezwoleniach, pozwoleniach, licencjach i certyfikatach obowiązkowych dla importu lub eksportu konkretnego rodzaju towaru.

Znając wymagane elementy i potrzebne informacje, wypełnianie SAD nie powinno zająć dużo czasu, a ryzyko popełnienia błędu zostaje ograniczone. 

Jak wypełnić dokument celny SAD: krok po kroku

Formularz SAD jest obowiązkowy dla firm, które zdecydowały się na handel międzynarodowy. Dokumentacja inicjuje procedurę przewozu towarów, a sam formularz wypełnia agencja celna. Jeżeli firma transportowa chce dopełniać formalności we własnym zakresie, musi dostarczyć zgłoszenie do właściwego urzędu celnego.To warunek dodania konkretnej osoby do listy agentów celnych Ministerstwa Finansów (https://puesc.gov.pl/web/guest/lista-agentow-celnych?systemName=SZPROT&formName=1000811). Kandydat musi również uzyskać wymagane uprawnienia podczas egzaminu państwowego.

Pola oznaczone numerami dotyczą podmiotu, który dokonuje importu, eksportu lub tranzytu towarów, a pola oznaczone drukowanymi literami są dedykowane dla organów celnych. Ewentualne błędy w dokumentach celnych należy przekreślić, wpisać poprawną informację i zatwierdzić parafką. Podpis składa osoba upoważniona do zgłoszenia celnego.

Jakie są najczęstsze błędy przy wypełnianiu SAD i jak ich unikać?

Częste błędy w dokumentach celnych wydłużają cały proces i utrudniają transport towarów. Zalicza się do nich:

• podanie niewłaściwej liczby towarów, 
• błędy w jednostkach miary, 
• błędy w obliczeniach podatku, 
• niewłaściwie wyznaczone procedury składowania albo uszlachetniania towarów, 
• błędnie wskazane pochodzenie towaru, 
• brak potwierdzenia unijnego pochodzenia towarów. 

Błędy w dokumentach celnych są wielokrotnie wynikiem pośpiechu czy nieznajomości przepisów. Aby ich unikać, należy przede wszystkim przygotować wymagany formularz z zapasem czasu, nie robić tego pośpiesznie, czy na ostatnią chwilę. Warto także parokrotnie sprawdzić wszystkie podane informacje, gdyż dodatkowa weryfikacja pozwala ograniczyć, a często nawet wyeliminować błędy.

Dokument celny SAD — podstawa prawna

Jednolity Dokument Administracyjny SAD został wprowadzony na mocy konwencji o uproszczeniu formalności w obrocie towarów z dnia 20 maja 1987 r.Dokument celny SAD jest przygotowywany na specjalnym formularzu. Jego wzór wyznacza załącznik B1-B4 dodatku do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2016/341 z dnia 17 grudnia 2015 roku. To uzupełnienie przepisów zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 952/2013, które dotyczy okresu przejściowego (do momentu wprowadzenia systemów teleinformatycznych).

Dodatki C1 i D1 załącznika nr 9 do rozporządzenia 2016/341 zawierają zasady wypełniania zgłoszenia celnego. Dodatkowe wymogi dotyczące formularza zostały wprowadzone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 8 września 2016 roku w sprawie zgłoszeń celnych. Przepisy celne SAD widnieją również w Dzienniku Ustaw z 2021 r. poz. 1841 (r.z.c.).

Przykłady i użycia dokumentu SAD

Dokument celny SAD jest używany do:

• wywozu/wysyłki towarów, 
• potwierdzenia unijnego statusu towarów,
• objęcia towarów procedurą składowania celnego, 
• objęcia towarów procedurą tranzytu,
• objęcia towarów procedurą uszlachetniania biernego, 
• powrotnego wywozu towarów w celu zakończenia procedury składowania celnego, 
• powrotnego wywozu towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego lub procedurą odprawy czasowej, w celu zakończenia tych procedur, 
• objęcia towarów procedurą dopuszczenia do obrotu, z wyłączeniem procedury dopuszczenia do obrotu po procedurze uszlachetniania czynnego, 
• objęcia towarów procedurą dopuszczenia do obrotu po procedurze uszlachetniania czynnego,
• objęcia towarów procedurą składu celnego w celu uzyskania wypłaty specjalnych refundacji wywozowych przed wywozem.

Wypełnianie SAD może odbywać się w jednej z dwóch procedur:

• pełen zestaw formularzy – używane są wszystkie formularze wymagane do procedury wywozowej, tranzytowej i w kraju przeznaczenia, 
• częściowy zestaw formularzy – uczestnik może dokonywać czynności związanych jedynie z konkretną czynnością, czyli wywozem, przewozem, procedurą tranzytową.