Transport bilateralny – co to jest i na czym polega?

Transport bilateralny jest jednym z rodzajów transportu międzynarodowego. Jego zasady określają umowy dwustronne podpisane z krajami również spoza UE. Dowiedz się, na czym polega transport bilateralny i poznaj jego typy. Sprawdź, czy zmiany w Pakiecie Mobilności wpłynęły także na zasady wykonywania przewozów dwustronnych.

Tranzyt, transport intermodalny oraz bilateralny to popularne formy przewozów międzynarodowych. Każdy z nich rządzi się odrębnymi prawami, chociaż pojęcia te często stosowane są zamiennie, co jest błędem. Dlatego dowiedz się, czym charakteryzuje się bilateralny transport i w jaki sposób może być realizowany? 

Czym jest transport bilateralny – przykłady 

Z transportem bilateralnym mamy do czynienia podczas przewozu osób lub towarów pomiędzy krajami, które zawarły ze sobą umowy dwustronne, przy czym siedziba przewoźnika musi znajdować się w jednym z tych państw. Jako członek Unii Europejskiej posiadamy umowy bilateralne ze wszystkimi krajami członkowskimi, a dodatkowo również następującymi państwami:

• Albania
• Armenia
• Białoruś
• kraje byłej Jugosławii, nie będące w UE
• Irak
• Iran
• Jordania
• Kazachstan
• Kirgizja
• Mołdawia
• Rosja
• Syria
• Tunezja
• Turcja
• Ukraina 
• Uzbekistan

W definicji transportu bilateralnego mieści się kilka kategorii przewozów, których szczegóły najprościej wytłumaczyć na konkretnych przykładach: 

Przykład 1. Bilateralny transport i przejazd na pusto. 

Polski przewoźnik transportuje towar z naszego kraju do Niemiec. Tam zostaje rozładowany i wraca do bazy na pusto. Ten rodzaj transportu bilateralnego jest z oczywistych powodów najmniej efektywny, więc stosuje się go wyjątkowo rzadko. Częściej zamiast powrotu do Polski zaraz po rozładunku, kierowca ładuje się w Niemczech lub innym kraju (do którego dojeżdża jednak na pusto) towarem, którego destynacją jest Polska.

Przykład 2. Przewóz bilateralny a dodatkowe załadunki oraz rozładunki.

Zgodnie z regulacjami Pakietu Mobilności w ramach jednego transportu bilateralnego kierowca może wykonać maksymalnie jeden dodatkowy załadunek i rozładunek. W praktyce oznacza to na przykład sytuację, w której podczas trasy z Polski do Hiszpanii ciężarówka została doładowana towarem w Niemczech (dodatkowy załadunek), przeznaczonym do Francji. W Paryżu ładunki z Berlina zostały wyładowane (dodatkowy rozładunek), a kierowca pojechał do Hiszpanii, w której rozładował polski towar. Jeżeli w drodze powrotnej podejmie np. we Francji ładunek przeznaczony do Polski (czyli rozpocznie drugi transport bilateralny), to w Niemczech może ponownie doładować dodatkowy towar (drugi załadunek), który zawiezie do Czech na (drugi) rozładunek, by stamtąd do Polski dostarczyć wreszcie towar z Francji. 

Przykład 3. Transport bilateralny z dodatkową operacją transportową. 

Kiedy przewoźnik na trasie transportu bilateralnego z kraju, w którym posiada siedzibę, nie wykonuje dodatkowego załadunku lub rozładunku, a w drodze powrotnej także wykonuje przewóz dwustronny, może wtedy wykonać jedną dodatkową operację transportową. Na przykład: po bezpośredniej dostawie towarów z Polski do Francji, kierowca ładuje się pod Paryżem towarem do Wrocławia. Po drodze we Włoszech doładowuje ładunek do Niemiec (dodatkowy załadunek), a po (dodatkowym) rozładunku w Berlinie, zabiera towar, który zawozi do Czech (dodatkowa operacja transportowa). Spod Pragi wyrusza do Wrocławia, gdzie ostatecznie rozładowuje towar z Francji. 

Przykład 4. Przewozy bilateralne a cross-trade.  

W ramach transportu bilateralnego można wykonać również przewóz krzyżowy, czyli cross-trade. Dotyczy on sytuacji, w której przewoźnik transportuje towar pomiędzy dwoma krajami, w których nie posiada własnej siedziby. Na przykład po załadunku w Polsce i rozładunku w Niemczech, kierowca ponownie ładuje się w Berlinie towarem, który zawozi tym razem do Paryża (cross-trade). We Francji może jeszcze zabrać towar np. na Słowację (to kolejny cross-trade), aby w Bratysławie załadować transport, przeznaczony do Warszawy.

Przykład 5. Transport bilateralny i kabotaż.

Kabotaż to po prostu przewóz towarów pomiędzy punktami w kraju, w którym przewoźnik nie posiada siedziby. Kabotaż można wykonać maksymalnie trzykrotnie w ciągu najwyżej 7 dni od daty jego rozpoczęcia. Nasz kierowca jedzie z polskim towarem do Niemiec. Rozładowuje się pod Berlinem, skąd zabiera towar do Frankfurtu. Nad Menem zostawia cały ładunek i podejmuje kolejny, którego destynacją jest Wrocław. 

W przypadkach transportu bilateralnego połączonego z kabotażem i przewozami krzyżowymi należy pamiętać o zmianach w przepisach Pakietu Mobilności. 

Przewóz bilateralny, a Pakiet Mobilności 

Zmiany w Pakiecie Mobilności, które zaczęły obowiązywać 2 lutego 2022 r., dotyczą między innymi zasad ustalania wynagrodzeń kierowców, obsługujących międzynarodowe trasy. Pakiet zobowiązuje pracodawców do wypłaty wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w kraju, do którego pracownik wjedzie. Jednakże nie dotyczy to przewozów bilateralnych oraz tranzytów.  

W praktyce podczas transportów dwustronnych etapy bilateralne rozliczane są według stawek, obowiązujących w państwie, w którym przewoźnik posiada swoją siedzibę. Natomiast zgodnie ze zmianami Pakietu Mobilności wynagrodzenie kraju, do którego kierowca wjedzie, naliczane jest tylko za te fragmenty kursu, które spełniają warunki przewozów cross-trade lub kabotażu.