Prawo jazdy na tira: kompletny przewodnik po wymaganiach

Branża TSL każdego dnia zmaga się z wieloma wyzwaniami. Jednym z nich jest niedobór kierowców zawodowych. Problem dotyka nie tylko rynek krajowy, ale i międzynarodowy. Jak uzyskać prawo jazdy na tira? Dzisiejsza publikacja zawiera przydatne wskazówki dla osób zainteresowanych pracą w branży transportowej. Zapraszamy do lektury.

Co to jest prawo jazdy na tira?

Prawo jazdy na tira to uprawnienia kierowcy ciężarówki, które pozwalają na przewóz rzeczy w transporcie krajowym i międzynarodowym z wykorzystaniem ciągnika siodłowego z naczepą lub przyczepą o łącznej dopuszczalnej masie całkowitej 40 ton. Kierowca zawodowy oprócz prawa jazdy musi uzyskać także pozytywny wynik badania lekarskiego i psychologicznego, a także przedstawić Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej dla Kierowców.

Kategorie prawa jazdy na tira:

• kategoria C jest wymagana do prowadzenia pojazdów ciężarowych o masie do 3,5 t, 
• kategoria C1 jest wymagana do prowadzenia pojazdów ciężarowych o masie od 3,5 t do 7,5 t, 
• kategoria C+E lub C1+E jest wymagana do prowadzenia zespołów ciężarowych z naczepą, lub przyczepą o masie ponad 750 kg.

Kwalifikacje kierowcy TIR-a powinny łączyć się z przydatnymi cechami osobowości i predyspozycjami, m.in. odpornością psychiczną na stres, który często towarzyszy przy realizacji zleceń transportowych. Przydatna jest również znajomość języków obcych, szczególnie na trasach międzynarodowych.

Kto może uzyskać prawo jazdy na tira?

Podstawowym wymogiem dla kandydatów na kierowcę zawodowego jest ukończenie 21 roku życia. Kurs można rozpocząć maksymalnie 3 miesiące przed urodzinami. Ustawodawca przewidział wyjątek od tej zasady i dotyczy osób, które ukończyły 18 lat i uzyskały Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej po kwalifikacji wstępnej, przed przystąpieniem do kursu na prawo jazdy kat. C lub C+E.

Kroki do uzyskania prawa jazdy na tira

Aby uzyskać prawo jazdy na tira, konieczne jest posiadanie prawa jazdy kategorii B na samochody osobowe. Kurs na kategorię C+E należy rozpocząć po zdaniu egzaminu na prawo jazdy kat. C lub opcjonalnie wybrać kurs na obie kategorie —  wymogiem jest uzyskanie profilu kursanta w wydziale komunikacji PKK. Niewątpliwą korzyścią jest zmniejszenie ilości zajęć praktycznych dla prawa jazdy kat. C (z 30 godzin na 20) oraz niższa cena za kurs. Kursant musi odbyć także 20 godzin zajęć teoretycznych.

Ostatni etap to egzamin na kierowcę TIR, który składa się z:

• egzaminu teoretycznego, 
• egzaminu praktycznego na placu manewrowym, 
• egzaminu w ruchu drogowym.

Aby uzyskać prawo jazdy na tira, trzeba przedstawić Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej przyznane po ukończeniu specjalistycznego kursu (kurs klasyfikacji wstępnej lub kurs klasyfikacji wstępnej przyspieszonej) i zdaniu egzaminu państwowego. Egzamin jest prowadzony przez komisję egzaminacyjną, którą powołuje wojewoda i składa się z 20 pytań z części podstawowej oraz 10 pytań z części specjalistycznej danej kategorii prawa jazdy.

Świadectwo jest ważne 5 lat i trzeba je odnawiać podczas okresowych szkoleń organizowanych przez ośrodki szkoleniowe dla kierowców. Nie trzeba ponownie zdawać egzaminu, wymagane jest jedynie przeprowadzenie ponownych badań lekarskich.

Kiedy egzamin na kierowcę TIR-a zakończy się pozytywnie i kandydat otrzyma wymagane Świadectwo Kwalifikacji Zawodowej, staje się pełnoprawnym kierowcą zawodowym. W prawie jazdy wprowadzany jest wpis —  kod 96, który potwierdza uprawnienia do prowadzenia specjalistycznych pojazdów.

Ile kosztuje prawo jazdy na tira i inne uprawnienia kierowcy zawodowego?

Kandydat na kierowcę samochodu ciężarowego w celu uzyskania wymaganych uprawnień musi uregulować następujące opłaty:

• kurs prawa jazdy kat. B —  ok. 3000 zł, 
• kurs prawa jazdy kat. C —  ok. 4500 zł, 
• kurs prawa jazdy kat. C+E —  ok. 4500 zł, 
• badania lekarskie — ok. 200 zł, 
• badania psychologiczne —  od 150 do 400 zł, 
• kurs kwalifikacji wstępnej —  ok. 4000-5000 zł, 
• kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej —  ok. 3000-3500 zł.

Wymagania medyczne i psychologiczne dla kierowców TIR

Odpowiednie kwalifikacje kierowcy TIR-a to pierwszy etap umożliwiający rozpoczęcie pracy jako kierowca zawodowy. Kolejnym wymogiem jest aktualne orzeczenie lekarskie, które potwierdza brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określonego typu.

Kierowca przechodzi:

• badanie okulistyczne (pole widzenia, widzenie po zmroku), 
• badanie laryngologiczne (słuch), 
• badanie neurologiczne (równowaga), 
• badanie ogólnolekarskie, a w tym badanie układu sercowego (EKG).

Lekarz może skierować kandydata na badania laboratoryjne albo dodatkowe konsultacje. Wymagane są także psychotesty. Specjalista weryfikuje, czy kandydat ma prawidłowo ukształtowane odruchy, procesy poznawcze i sprawność psychomotoryczną.

Przed przyznaniem orzeczenia psychologicznego:

• psycholog przeprowadza wywiad z kierowcą, 
• kierowca przechodzi badanie funkcji psychomotorycznej (ocena szybkości reakcji, koordynacji i refleksu), 
• kierowca odbywa test pisemny (ocena osobowości, sprawności intelektualnej, spostrzegawczości i zdolności koncentracji).

Porady na udany egzamin na prawo jazdy TIR

Uprawnienia kierowcy ciężarówki to podstawa do rozpoczęcia pracy w zawodzie, jednak egzamin na kierowcę TIR-a nie należy do łatwych, stąd warto skorzystać ze sprawdzonych wskazówek.

Rady, które powinny ułatwić zdanie egzaminu:

• częsta zmiana instruktora podczas nauki jazdy — pracując z różnymi instruktorami, można nauczyć się nowych manewrów i uzyskać wskazówki, jak radzić sobie w trudnych sytuacjach, 
• odpowiednia godzina egzaminu praktycznego, gdy ruch w mieście jest najmniejszy — łatwiej uzyskać pozytywny wynik egzaminu, jeżeli na drodze jest mniej pieszych i samochodów. Optymalny czas na część praktyczną egzaminu przypada na godziny 9:00 – 14:00, 
• redukcja stresu przed egzaminem — można pobiegać, pójść na siłownię, potańczyć. Endorfiny, które wytworzą się w organizmie po aktywności fizycznej poprawią nastrój i ułatwią zachowanie spokoju. Mniejszy stres pomoże skupić się na realizacji poleceń egzaminatora.

Niniejsze rady powinny ułatwić uzyskanie pozytywnego wyniku egzaminu.