Jakie są rodzaje listów przewozowych?

List przewozowy to podstawowy dokument używany podczas transportu towarów. Potwierdza on zawarcie i wykonanie umowy pomiędzy przewoźnikiem, a odbiorcą towaru. Jest niezbędny podczas wydania przesyłki oraz odprawy celnej. Dowiedz się jakie są jego rodzaje i gdzie są one używane. 

Czym jest list przewozowy?

List przewozowy to dokument, który potwierdza odebranie przesyłki przez przewoźnika. Jest on wydawany podczas przekazywania ładunku. 

Jest niezbędnym dokumentem podczas odprawy celnej. W razie jakichkolwiek nieścisłości lub nieporozumień może stanowić niezbędny dowód. Dzięki temu na każdym etapie transportu przesyłki wiemy w jakimi miejscu się znajduje.

List przewozowy sporządzany jest w czterech egzemplarzach. Oryginał (kolor niebieski) dedykowany jest dla odbiorcy,  zaś wtórnik (kolor czerwony) przeznaczony jest dla nadawcy. Wyróżniamy jeszcze cedułę (kolor zielony), która jest pokwitowaniem odbioru ładunku dla przewoźnika oraz grzbiet (kolor czarny), który pozostaje w miejscu nadania do celów administracyjnych.

List przewozowy. Jakie dane zawiera?

List przewozowy zawiera kluczowe informacje, które pozwalają przesyłce dotrzeć w przeznaczone miejsce. Pozwala również zlokalizować ładunek na poszczególnych etapach transportu. Niezależnie od tego, o jakim rodzaju listu przewozowym mowa, powinien on zawierać następujące informacje:

– adres dostawcy,

– imię i nazwisko osoby przewożącej towar,

– adres dostawy,

– wartość przesyłki,

– informacje o towarze, takie jak rodzaj, ilość i waga.

List przewozowy zawiera informacje o koszcie przesyłki. Bardzo ważną częścią tego dokumentu jest oznaczenie opłat frachtowych oraz należności przewoźnika. Na liście znajdziesz także informacje, w jaki sposób i do kiedy należy dokonać opłaty. Na samym dole każdego listu przewozowego znajdziesz podpis przewoźnika, bądź innej osoby uprawnionej do podpisania tego rodzaju dokumentu.

Rodzaje listów przewozowych w transporcie

W zależności od tego jaką drogą dostarczany będzie ładunek, listy przewozowe dzielimy na: 

• List przewozowy CMR (stosowany w transporcie drogowym). 
• List przewozowy AWB (Air waybill) – stosowany w transporcie lotniczym.
• List przewozowy CIM oraz SMGS – stosowany w transporcie kolejowym.
• Konosament (Bill of Lading, B/L) – stosowany w transporcie morskim.

Najpopularniejszym rodzajem listu przewozowego jest CMR. Stosuje się go w przypadku transportu drogowego. CMR – co to jest? W praktyce to dokument potwierdzający zawarcie umowy o przewóz międzynarodowy. Sporządza go nadawca i to jego obowiązkiem jest umieszczenie prawidłowych informacji na dokumencie. List przewozowy CMR sporządza się w języku kraju nadania i jest dowodem zawarcia umowy w ramach konwencji CMR

Konwencja CMR jest międzynarodowym porozumieniem o ochronie ładunku podczas transportu drogowego. Została ona ustanowiona w 1949 roku i obowiązuje dla większości krajów członkowskich ONZ. Z kolei konwencja ATP jest międzynarodowym porozumieniem o ochronie ładunku podczas transportu kolejowego. Został on ustanowiony w 1975 roku i jest obowiązkowy dla większości krajów członkowskich UE.

W tym miejscu warto wspomnieć, że w przypadku transportu towarów niebezpiecznych zarówno nadawca jak i przewoźnik muszą przestrzegać dodatkowych wymogów. Dla tego rodzaju przewozów ma zastosowanie list przewozowy ADR. Ten rodzaj dokumentu nie posiada ściśle sporządzonego wzoru. Jednak wymaga się, aby informacje na temat przewożonego ładunku miały określoną kolejność. 

Konosament morski, czyli listy przewozowe na morzu

Konosament morski jest to międzynarodowa konwencja o ochronie ładunku podczas transportu morskiego. Została ona ustanowiona w 1992 roku i jest obowiązkowa dla większości krajów członkowskich UE. Przewoźnik wystawia ten dokument na podstawie zlecenia nadawcy. Jedna z kopii konosamentu wysyłana jest do odbiorcy, który może dzięki temu sprawdzić ładunek w porcie ostatecznym. Zgodnie z Kodeksem Morskim, a dokładniej z artykułem 131: „konosament stanowi dowód przyjęcia ładunku w nim oznaczonego na statek w celu przewozu i jest dokumentem legitymującym do dysponowania tym ładunkiem i do jego odbioru”. Konosament morski może być podzielony na różne kryteria. Można go klasyfikować ze względu na odbiorcę i wtedy mamy do czynienia z konosamentem imiennym, na zlecenie bądź na okaziciela. Spotyka się również z takimi rodzajami konosamentów, jak załadowania oraz przyjęcia do załadowania, konosament czysty i nieczysty, konosament liniowy oraz czarterowy, konosament elektroniczny, bezpośredni, zwykły oraz przeładunkowy.

W prawie morskim – w paragrafie 136 – wyszczególnione są elementy, które powinien zawierać  każdy konosament. Są to przede wszystkim:

• oznaczenie przewoźnika,
• oznaczenie załadowcy
• oznaczenie odbiorcy lub stwierdzenie, że konosament został wystawiony na zlecenie albo na okaziciela,
• nazwę statku,
• określenie ładunku z podaniem jego rodzaju oraz — stosownie do okoliczności — jego miary, objętości, liczby sztuk, ilości lub wagi,
• oznaczenie frachtu i innych należności przewoźnika albo wzmiankę, że ich zapłata w całości już nastąpiła lub powinna nastąpić stosownie do postanowień zamieszczonych w innym dokumencie.

List przewozowy AWB. Transport lotniczy

List przewozowy AWB to potwierdzenie, że zawarłeś umowę z przewoźnikiem na realizację transportu lotniczego. List lotniczy AWB sporządza się w oficjalnych 3 kopiach. Egzemplarz w kolorze zielonym należy do przewoźnika, egzemplarz w kolorze różowym do odbiorcy, a w kolorze niebieskim do nadawcy.

Listy lotnicze, podobnie jak listy w transporcie morskim, dzielą się na różne rodzaje. Pierwszym z nich jest  House Aur Waybill. Wystawiany jest przez spedytora dla konkretnego eksportera. Zawiera spis przesyłek skonsolidowanych oraz koszty. Drugim rodzajem listu lotniczego jest wystawiany przez przewoźnika Master Air Waybill. Dokument ten dotyczy przewozu przesyłek skonsolidowanych, których miejscem docelowym jest jedna destynacja.

Listy przewozowe dla transportu kolejowego

W transporcie kolejowym również mamy do czynienia z listami przewozowymi – CIM oraz SMGS. Są to dowody przyjęcia towaru do przewozu w transporcie kolejowym na skalę międzynarodową. Pierwszy z nich wystawia się podczas wysyłania towaru do krajów Europy Zachodniej, drugi zaś podczas transportu rzeczy do Europy Wschodniej i Azji oraz z powrotem.

CIM – co to jest? Dokument CIM składa się z pięciu egzemplarzy, natomiast dokument SMGS aż z sześciu. Bardzo ciekawie wygląda sprawa z tłumaczeniem obu listów przewozowych. W wypadku CIM należy przetłumaczyć go na język włoski, francuski lub niemiecki, nie licząc języka nadania. Dokument SMGS musi być dodatkowo tłumaczony na język rosyjski.

Wszelkie zasady, dotyczące listów regulują odpowiednie konwencje. W przypadku CIM jest to COTIF. Jeśli chodzi o SMGS, będzie to COTIF.