Angles morts, czyli martwe pola to jedno z kluczowych zagrożeń w ruchu drogowym, szczególnie w przypadku pojazdów ciężarowych. Choć niewidoczne, mają realny wpływ na bezpieczeństwo uczestników ruchu. Wyjaśniamy, czym dokładnie są martwe pola, gdzie się znajdują, jak wpływają na widoczność i co można zrobić, by ograniczyć ryzyko wypadków.
Zasiadając za kółkiem zapewne nie zastanawiamy się nad obszarami, których kierowcy nie widzą, gdy prowadzą pojazd. Tymczasem martwe pola, z francuskiego angles morts, w olbrzymi stopniu wpływają na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Zwłaszcza, że nawet w trakcie najprostszej przejażdżki wykonuje się manewry, w których istotną rolę odgrywają takie strefy.
Martwe pole to obszar wokół pojazdu, który znajduje się poza zasięgiem wzroku kierowcy oraz lusterek – wstecznego i bocznych. W przypadku samochodu osobowego takie pola znajdują się z boku pojazdu. Z kolei w przypadku samochodów ciężarowych obejmują one zarówno boki, jak i obszary za i bezpośrednio przed pojazdem.
Angles morts odgrywają bardzo dużą rolę zwłaszcza w przypadku skręcania, wyprzedzania pojazdów lub zmiany pasa jazdy. W krajach, w których samochody są wyposażone w kierownicę po lewej stronie, z powodu martwego pola wyjątkowo niebezpieczne są skręty w prawo. W takich przypadkach nie można polegać wyłącznie na lusterkach, bo zorientować się, czy można wykonać manewr.
Martwe pola powstają przede wszystkim ze względu na konstrukcję pojazdu, jak kształt nadwozia, wielkość kabiny, czy też rozmieszczenie słupków. Wiele zależy od ustawienia siedzenia kierowcy, ustawienia lusterek oraz ich czystości. Samochody ciężarowe i autobusy, ze względu na swoją długość i charakter, nie posiadają lusterek wewnętrznych, więc dodatkowo angles morts w tym przypadku są znacznie większe niż w samochodach osobowych.
Obecnie producenci samochodów stosują szkło asferyczne do produkcji lusterek bocznych. Takie lusterka mają charakterystyczną kreskę, dzielącą taflę na część bliższą kierowcy, która realistycznie odwzorowuje obraz, oraz dalszą – o większej wypukłości, nieco zniekształcająca obraz. Ta część za kreską ma za zadanie zwiększyć kąt widzenia i zmniejszyć martwe pole. Mimo to, nawet w tak wyposażonych pojazdach występują martwe pola, a ustawienie lusterek odgrywa kluczową rolę.
Lusterka boczne powinny obejmować obszar od tylnych drzwi samochodu wraz z nawierzchnią drogi. Pozwala to umiejscowić kierowcy położenie innych pojazdów względem prowadzonego samochodu i odpowiednio oceniać odległości. Z kolei lusterko wewnętrzne powinno obejmować cały obszar tylnej szyby i bezpośredni widok za samochodem. Nieodpowiednia regulacja lusterek powoduje, że martwe pole znacznie się powiększa i prowadzenie samochodu wiąże się z większym ryzykiem wypadku przy skręcie lub zmianie pasa.
Innym częstym powodem powstawania martwych pól są problemy z widocznością na skrzyżowaniach. Wynikają one najczęściej z umiejscowienia obiektów, np. budynków czy zieleni tuż przy krzyżujących się drogach. Takie problemy mogą też wynikać z ukształtowania terenu lub przebiegu samych dróg. Wówczas martwe pole występuje w miejscu, w którym w normalnych warunkach panowałaby dobra widoczność. Często w takich miejscach ustawiane są dodatkowe lustra, które pomagają zorientować się kierowcom, czy droga jest pusta.
Inną kategorią są z kolei samochody ciężarowe i autobusy. Angles morts występują tam w większej liczbie miejsc z powodu gabarytów pojazdów. Takie samochody nie mają lusterek wewnętrznych, więc martwe pole w tym przypadku znajduje się także bezpośrednio za pojazdem, a także, ze względu na miejsce, w którym jest umieszczone siedzenie kierowcy, tuż przed samochodem. Podobnie sytuacja wygląda z obszarem wzdłuż takiego pojazdu, zwłaszcza w przypadku zestawów transportowych. Dlatego też takie samochody mają znacznie większe i rozbudowane lusterka boczne.
Identyfikację martwych pól najlepiej zacząć od zapoznania się z materiałami edukacyjnymi lub szkoleniowymi. To w nich, w zależności od pojazdu, można znaleźć informacje na temat miejsc niewidocznych w lusterkach. Najprostszy sposób, w przypadku pojazdów ciężarowych, to przeanalizowanie naklejanych na takie pojazdy specjalnych informacji z napisami “angles morts”, na których pokazane są martwe pola.
Najskuteczniejszą metodą sprawdzania martwych pól w trakcie jazdy jest szybkie spoglądanie przez bark przed wykonaniem manewru skrętu. To pozwala na znacznie lepsze zorientowanie się w sytuacji, niż tylko z pomocą lusterek. Oczywiście nie można zapomnieć o prawidłowym ustawieniu ich w taki sposób, by zminimalizować obszar martwych pól. W pojazdach ciężarowych często wykorzystuje się dodatkowe lusterka — boczne, szerokokątne, rampowe i frontowe, które znacznie rozszerzają pole widzenia kierowcy. NIektóre pojazdy posiadają dodatkowo kamery cofania i czujniki ruchu w martwych polach, co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo.
Regularne sprawdzanie martwych pól jest jedną z podstawowych zasad bezpiecznej jazdy. To bardzo istotne zwłaszcza w ruchu miejskim, gdzie nietrudno o kolizje z innymi samochodami, pieszymi czy rowerzystami, ale również na ruchliwych wielopasmowych drogach poza terenem zabudowanym. Takie profilaktyczne sprawdzanie minimalizuje ryzyko wystąpienia wypadków lub stłuczek, o jakie nietrudno przy dużym ruchu. Szczególnie należy pamiętać o każdorazowym sprawdzaniu martwych pól przed wykonaniem manewru, jak skręt, zmiana pasa czy wyprzedzanie.
Mimo korzystania z materiałów, poświęconych martwemu polu, oraz ćwiczenia techniki jazdy na kursach, nadal często zdarza się, że kierowcy wpadają w rutynę i zapominają o istnieniu angles morts. Tymczasem takie postępowanie prowadzi do groźnych sytuacji drogowych, szczególnie w ruchu miejskim i na drogach szybkiego ruchu.
Brak wiedzy lub ignorowanie martwych pól prowadzi do groźnych wypadków, choćby kolizji bocznych, potrąceń rowerzystów, motocyklistów oraz pieszych. To bardzo ważne zwłaszcza w przypadku pojazdów ciężarowych, w których mamy do czynienia z największymi martwymi polami. To powoduje, że nie tylko niechronieni uczestnicy ruchu drogowego są narażeni na poważne konsekwencje zdrowotne w wyniku kolizji z takim pojazdem.
Według danych Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC), w Unii Europejskiej rocznie dochodzi do kilku tysięcy śmiertelnych wypadków z udziałem pieszych i rowerzystów. Kilkaset z nich jest bezpośrednio związane z martwymi polami. Szczególnie narażone są osoby znajdujące się w pobliżu dużych pojazdów skręcających w prawo, z kolei kolizje na autostradach najczęściej zdarzają się przy zmianie pasa, np. na węzłach drogowych.
Zminimalizowanie ryzyka wiąże się z kilkoma aspektami, związanymi zarówno z techniką jazdy, jak i technologią. Przede wszystkim konieczne jest ciągła edukacja i wypracowywanie nawyków w prowadzeniu pojazdów, czyli odpowiednie ustawienie fotela, lusterek i regularna kontrola martwych pól w trakcie jazdy. Z drugiej strony wiele korzyści mogą przynieść nowe technologie, wspomagające kierowcę w orientowaniu się w przestrzeni.
Rozwój motoryzacji od lat 90. XX wieku spowodował nie tylko zmniejszenie zużycia paliwa i poprawę bezpieczeństwa w trakcie wypadków, ale także przyczynił się do rozwoju zaawansowanych systemów wspomagania kierowców. ADAS, czyli Advanced Driver Assistance Systems, znacznie wpłynęły na zmniejszenie się liczby wypadków bezpośrednio związanych z martwym polem. Wprowadzono m.in. Blind Spot Monitoring, czyli tzw. asystenta martwego pola, systemy ostrzegania o ruchu poprzecznym i kamery z bieżącym podglądem martwych pól. W samochodach ciężarowych montowane są dodatkowo czujniki i kamery boczne.
Zwiększenie bezpieczeństwa na drogach oraz zmniejszenie liczby wypadków związanych z martwym polem zależy w dużej mierze od zachowania kierowców. Ich techniki jazdy, nawyków i dobrych praktyk. Co możemy do nich zaliczyć?
W przypadku martwych pól szkolenia i edukacja odgrywają niezwykle ważną rolę. Wiąże się z tym m.in. nacisk na ten element podczas kursów prawa jazdy oraz szkoleń okresowych kierowców. Istotne są również kampanie informacyjne czy też działania samych firm transportowych. Dużo w kwestii świadomości tego problemu zrobiły wprowadzane we Francji naklejki na pojazdy ciężarowe z ostrzeżeniem o martwym polu.
fireTMS to kompleksowy system do zarządzania transportem i spedycją, dzięki któremu można zautomatyzować planowanie, realizację i rozliczanie zleceń. Nasz system TMS 360, który wykorzystuje także technologię AI, można testować przez 14 dni całkowicie za darmo.
Chcesz przekonać się, jak fireTMS działa w praktyce? Zarejestruj się i rozpocznij okres próbny.
Regularnie dostarczamy informacji o naszym systemie oraz na tematy z branży TSL.
Zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco.
Zespół fireTMS
Artykuł został napisany przez zespół fireTMS, w oparciu o wiedzę, doświadczenie i znajomość branży TSL.
Praca spedytora wiąże się ze stawianiem czoła licznym wyzwaniom każdego dnia – od organizacji transportu, przez dbanie o porządek w dokumentacji, aż po kontrolę budżetu zlecenia. To masa zadań, które trudno skutecznie wykonać bez odpowiednich narzędzi. Właśnie dlatego powstał fireTMS, czyli system do zarządzania transportem i spedycją 360°, wspierany przez sztuczną inteligencję. Zobacz, jak nasze […]
6 minut czytania
Nowe przepisy doprecyzowały definicję bazy transportowej. Tym samym jej posiadanie przestało być tylko formalnym wymogiem, który trzeba spełnić, aby otrzymać licencję transportową. Sprawdź, co się zmieniło i poznaj fakty dotyczące bazy transportowej w 2023 roku. Zmiany w Pakiecie Mobilności, dotyczące bazy transportowej, obowiązują od początku 2023 roku. Wprowadziły wymogi, które musi spełnić baza eksploatacyjna, ale […]
6 minut czytania
W ubiegłym roku działało w Polsce 125 tys. firm transportowych. Tak liczna konkurencja w branży wymaga podejmowania przemyślanych decyzji biznesowych już od samego początku działalności. Dlatego dowiedz się, jak rozwijać firmę transportową i odkryj oprogramowanie, które usprawni codzienną pracę. Jak założyć firmę transportową? Aby założyć firmę transportową, należy spełnić określone wymogi prawne oraz skompletować potrzebne […]
11 minut czytania