Ograniczenia tonażowe to regulacje prawne, które określają zasady poruszania się po drogach dla samochodów ciężarowych w odniesieniu do masy. Ich celem jest zapewnienie bezpieczeństwa uczestnikom ruchu i utrzymanie w odpowiednim stanie dróg. Chcesz dowiedzieć się, jak wyglądają ograniczenia tonażowe w Polsce i Europie? Przygotowaliśmy dla Ciebie przegląd przepisów.
Ograniczenia tonażowe są określane prawem i mogą znajdować się w ustawach, rozporządzeniach lub innych aktach. W zależności od nadrzędnego aktu, np. ustawy o drogach publicznych, ogólne ograniczenia nakłada minister, a dalsze ograniczenia są wprowadzane ze względu na lokalne warunki przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA), a także władze samorządowe na drogach, które są przez nie zarządzane.
Planując trasę przewozu należy zwrócić uwagę na przepisy prawa drogowego w kraju, przez który wiedzie trasa przewozu. Ponadto, w przypadku korzystania z dróg niższej kategorii, w Polsce to np. drogi wojewódzkie, powiatowe czy gminne, warto też zapoznać się z informacjami podanymi przez lokalne zarządy dróg już na etapie planowania trasy. W przypadku dróg wojewódzkich ograniczenia tonażowe powinien opublikować wojewódzki zarząd dróg, w przypadku powiatowych – zarząd powiatowy, a gminnych – gminny.
Ograniczenia tonażowe można też znaleźć w profesjonalnych mapach dla firm transportowych. Takie mapy znajdują się chociażby w systemie fireTMS, więc zaplanowanie trasy w ramach zlecenia transportowego jest jeszcze szybsze, łatwiejsze i pozwala uniknąć kosztownych błędów w postaci mandatów, a także uszkodzeń pojazdu lub infrastruktury drogowej.
W Polsce najczęściej spotykanym znakiem, oznaczającym ograniczenie tonażowe jest znak B-18, czyli zakaz wjazdu pojazdów o rzeczywistej masie całkowitej ponad wymienioną na znaku liczbę ton. Warto pamiętać, że znak odnosi się do masy rzeczywistej, a nie dopuszczalnej, więc dotyczy masy pojazdu lub zestawu wraz z przewożonym ładunkiem.
Dodatkowo kierowcy mogą spotkać się ze znakiem B-5, czyli zakazem wjazdu pojazdów ciężarowych. Taki znak informuje, że pojazd lub zestaw o dopuszczalnej masie całkowitej ponad 3,5 tony nie może dalej wjechać. Możliwe jest jednak umieszczenie na znaku pod ikoną samochodu ciężarowego lub na tabliczce pod znakiem innej liczby ton, większej niż 3,5. Należy jeszcze raz podkreślić, że o ile znak B-18 odnosi się do masy rzeczywistej (wraz z ładunkiem), to B-5 dotyczy masy dopuszczalnej pojazdu lub zestawu ciężarowego, która znajduje się w dowodzie rejestracyjnym.
O ograniczeniach tonażowych można także dowiedzieć się z tabliczek informacyjnych z numerem drogi krajowej lub wojewódzkiej.
W Polsce standardowo na autostradach, drogach ekspresowych i drogach krajowych, czyli wszystkich drogach zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (oraz prezydentów miast na prawach powiatu w przypadku dróg krajowych położonych na terenach tych miast) ograniczenie tonażowe wynosi 40 ton dopuszczalnej masy całkowitej lub 11,5 tony nacisku na pojedynczą oś. Jednak nie każdy odcinek dróg krajowych w Polsce spełnia te parametry, więc aby poinformować kierowców o ograniczeniach stosuje się różne obwódki czerwonej tabliczki z numerem drogi.
Co oznaczają obramowania czerwonych tabliczek z numerem drogi krajowej?
Drogi wojewódzkie, czyli podległe wojewódzkim zarządom dróg również mogą mieć zróżnicowane ograniczenia tonażowe, choć według ustawy drogi tej kategorii powinny umożliwiać przejazd pojazdom o maksymalnym nacisku na oś 11,5 tony. Wszystko jednak zależy od warunków technicznych, stanu infrastruktury oraz charakteru drogi. Podobnie jak w przypadku dróg krajowych stosuje się ułatwienie, w postaci odpowiedniego oznaczenia maksymalnego nacisku na oś pojazdu na żółtych tabliczkach z numerem drogi.
Co oznaczają obramowania żółtych tabliczek z numerem drogi wojewódzkiej?
Decyzje o ograniczeniach dotyczących poruszania się pojazdów ciężarowych na drogach powiatowych leżą w gestii powiatowych zarządów dróg. Tutaj sprawa jest nieco bardziej skomplikowana, ponieważ drogi powiatowe nie są oznaczane tabliczkami z numerami, więc nie można liczyć na informację zawartą w obwódce, jak w przypadku dróg krajowych i wojewódzkich. Należy jednak pamiętać, że w ustawie o drogach publicznych znajduje się zapis, który określa standardowe ograniczenie tonażowe – 8 ton nacisku na oś.
Oczywiście ze względu na lokalne uwarunkowania mogą być wprowadzone dalsze ograniczenia tonażowe znakami B-18 lub B-5.
Ograniczenia tonażowe na drogach gminnych w Polsce wyglądają tak samo jak w przypadku dróg powiatowych. Standardowe ograniczenie to 8 ton nacisku na oś, a odstępstwa od tej reguły są wprowadzane znakami B-18 i B-5.
Osobną kategorią ograniczeń tonażowych są ograniczenia na przejściach granicznych, zarówno tych wewnątrzunijnych (z Niemcami, Czechami, Słowacją i Litwą), jak i na granicach pozostałych państw – Ukrainy, Białorusi i Rosji. Część przejść nie umożliwia przejazdu pojazdów ciężarowych, na części obowiązują specyficzne ograniczenia, dotyczące dopuszczalnej masy całkowitej oraz charakteru ładunku, np. zakaz przewozu towarów niebezpiecznych. Na większych przejściach nie ma jednak ograniczeń tonażowych, czyli stosowana jest ogólna zasada – maksymalnie 40 ton DMC lub 11,5 tony nacisku na oś.
Jak dowiedzieć się, jakie ograniczenia tonażowe obowiązują na wybranym przejściu? Najlepiej korzystać z aktualizowanych na bieżąco map w systemie TMS, np. w fireTMS, na których można znaleźć ograniczenia tonażowe na wybranych odcinkach dróg, również tych przebiegających przez przejścia graniczne. Warto też sprawdzić w trakcie planowania trasy serwis mapowy GDDKiA, gdzie zawarte są szczegółowe informacje o ograniczeniach na wszystkich polskich przejściach granicznych.
Ograniczenia mogą być też wprowadzane przez prezydentów miast i zmieniać ogólne zasady poruszania się pojazdami ciężarowymi na określonym terenie. W większych polskich miastach wprowadzono takie dodatkowe zasady. Oto krótki przegląd ograniczeń tonażowych w polskich miastach.
W Warszawie możemy spotkać się z wyznaczonymi obszarami dodatkowych ograniczeń tonażowych, dokąd mogą wjechać jedynie pojazdy o ściśle określonej maksymalnej dopuszczalnej masie. W mieście znajdują się tzw. 5-tonowe i 10-tonowe całodobowe strefy, które są oznaczone są znakami B-5. Ponadto, aby wjechać do wspomnianych stref trzeba posiadać identyfikator C-5 (strefa 5-tonowa) lub C-10 (strefa 10-tonowa). Aby go uzyskać należy złożyć wniosek z uzasadnieniem konieczności wjazdu w Zarządzie Dróg Miejskich w Warszawie. Szczegółowe informacje wraz z mapami stref można znaleźć na stronie ZDM.
Warto też pamiętać, że na terenie Warszawy obowiązuje zakaz poruszania się pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 16 ton w godzinach 7:00-10:00 i 16:00-20:00. W przypadku konieczności przejazdu w tych godzinach należy wystąpić do ZDM w Warszawie o wydanie identyfikatora C-16.
W przeciwieństwie do Warszawy, w Krakowie ograniczenia tonażowe dla samochodów ciężarowych nie mają charakteru systemowego i odpowiednie zakazy wprowadzone są standardowymi znakami B-5 oraz B-18. Nie istnieją też zakazy poruszania się po mieście w określonych godzinach (stan na luty 2025 roku).
W Gdańsku obowiązuje zakaz poruszania się pojazdów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 24 ton na części dróg w centrum miasta. W przypadku konieczności przejazdu należy złożyć wniosek do Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni o wydanie specjalnego zezwolenia na wjazd. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie GZDiZ.
Dodatkowe ograniczenia tonażowe zostały wprowadzone w Poznaniu już w 1997 roku i dotyczą większości ulic w centrum miasta. Na stronach Zarządu Dróg Miejskich w stolicy Wielkopolski można znaleźć interaktywną mapę z ulicami objętymi ograniczeniami oraz stronę ze instrukcją postępowania, jeśli wystąpi konieczność dojechania do miejsca znajdującego się przy wspomnianych drogach.
We Wrocławiu obowiązują ograniczenia tonażowe dla samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 9 ton oraz zakaz poruszania się po mieście pojazdów o DMC większej niż 18 ton w godzinach: 6:00-9:00, 11:00-20:00 oraz 22:00-4:00. Drugi z zakazów obejmuje cały teren miasta poza Autostradową Obwodnicą Wrocławia. Jeśli konieczny jest wjazd do Wrocławia poza wyznaczonymi godzinami, można wystąpić o pozwolenie do Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu.
W przypadku ograniczeń tonażowych dla samochodów o DMC przekraczającej 9 ton, wprowadzona została strefa obejmująca centrum miasta i jego północno-wschodnie tereny, w której obowiązuje ograniczona możliwość poruszania się takich pojazdów. Wyznaczone zostały korytarze transportowe, którymi można dostać się do strefy, a także ustalono zasady:
Mapa strefy i lista wyznaczonych korytarzy także znajduje się na stronie Zarządu Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu.
Zgodnie z przepisami wprowadzonymi na terenie całej Unii Europejskiej, standardowe ograniczenie tonażowe na drogach publicznych wynosi 40 ton dopuszczalnej masy całkowitej. Oczywiście, podobnie jak w Polsce, te wartości mogą się różnić, nawet na drogach najwyższej kategorii, np. z przyczyn technicznych.
W Niemczech obowiązuje standardowe europejskie ograniczenie tonażowe dla pojazdów ciężarowych, czyli 40 ton DMC. Wyjątkiem jest transport intermodalny, w tym przypadku ta wartość może wzrosnąć nawet do 44 ton DMC. Pozostałe ograniczenia tonażowe wprowadzone są odpowiednimi znakami na drogach.
Warto pamiętać, że w Niemczech obowiązuje zakaz poruszania się samochodami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 tony oraz wszystkimi pojazdami ciężarowymi z naczepami i przyczepami we wszystkie niedziele i święta w godzinach od północy do 22. Dodatkowo w okresie wakacyjnym (1 lipca – 31 sierpnia) zakaz ten rozszerzony jest także na soboty (od 7:00 do 20:00). Jedynymi dopuszczalnymi wyjątkami jest transport świeżych produktów spożywczych, przesyłek pocztowych oraz towarów niebezpiecznych.
Po autostradach i drogach I kategorii w Czechach mogą się poruszać pojazdy ciężarowe o dopuszczalnej masie całkowitej do 48 ton. Oczywiście ta wartość odnosi się do największych zestawów sześcioosiowych – pojazdu i naczepy. Maksymalna wartość DMC dla dwuosiowych pojazdów ciężarowych bez przyczepy lub naczepy wynosi 18 ton i wzrasta wraz z liczbą osi w pojeździe oraz w przyczepie lub naczepie.
Podobnie jak w Niemczech, w Czechach obowiązuje zakaz jazdy samochodów ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 tony w niedziele i święta w godzinach od 13:00 do 22:00, a w okresie wakacyjnym (lipiec-sierpień), dodatkowo w piątki od 17:00 do 21:00 oraz w soboty – od 7:00 do 13:00.
Władze białoruskie wprowadziły na terenie kraju ograniczenie tonażowe o wartości 38 ton dopuszczalnej masy całkowitej. Jest to istotne, ponieważ to mniej niż limit obowiązujący w Polsce. Należy o tym koniecznie pamiętać, przygotowując się do obsługi trasy przebiegającej przez ten kraj.
W Szwecji, ze względu działania zmierzające do ograniczenia liczby ciężkich pojazdów na drogach, limit dopuszczalnej masy całkowitej wynosi aż 74 tony na niemal wszystkich tamtejszych drogach krajowych. Lokalnie, na niektórych drogach na północy kraju dopuszczane do ruchu są zestawy o masie aż 90 ton, ale ten wyjątek odnosi się jedynie do zestawów przewożących drewno. Trzeba jednak pamiętać, że ze względów bezpieczeństwa na niektórych odcinkach dróg, przebiegających przy torfowiskach oraz na mostach, mogą być wprowadzone ograniczenia dla najcięższych pojazdów.
Na Węgrzech ograniczenia tonażowe wynoszą podobnie jak w Polsce 40 ton dopuszczalnej masy całkowitej lub 11,5 tony nacisku na oś. Ponadto obowiązują ograniczenia w poruszaniu się pojazdami ciężarowymi po drogach w niedziele i święta.
Ograniczenia w poruszaniu się pojazdami o DMC ponad 7,5 tony na Węgrzech
Chcesz uzyskać profesjonalne narzędzia do zarządzania transportem, w tym mapy do planowania tras, uwzględniające ograniczenia tonażowe? Zarejestruj się i rozpocznij bezpłatny 14-dniowy okres testowy systemu fireTMS.
Regularnie dostarczamy informacji o naszym systemie oraz na tematy z branży TSL.
Zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco.
Zespół fireTMS
Artykuł został napisany przez zespół fireTMS, w oparciu o wiedzę, doświadczenie i znajomość branży TSL.
W ubiegłym roku działało w Polsce 125 tys. firm transportowych. Tak liczna konkurencja w branży wymaga podejmowania przemyślanych decyzji biznesowych już od samego początku działalności. Dlatego dowiedz się, jak rozwijać firmę transportową i odkryj oprogramowanie, które usprawni codzienną pracę. Jak założyć firmę transportową? Aby założyć firmę transportową, należy spełnić określone wymogi prawne oraz skompletować potrzebne […]
11 minut czytania
Koszty paliwa to jedna z największych pozycji w budżetach firm transportowych. W jaki sposób zmniejszyć tę wartość i zoptymalizować wydatki? Dobrym rozwiązaniem jest karta paliwowa, która nie tylko uprawnia do tankowania w niższej cenie, ale także ułatwia rozliczanie faktur z trasy oraz może przynieść dodatkowe korzyści. Czym jest karta paliwowa? Karta paliwowa to rozwiązanie, które […]
15 minut czytania
Nowe przepisy doprecyzowały definicję bazy transportowej. Tym samym jej posiadanie przestało być tylko formalnym wymogiem, który trzeba spełnić, aby otrzymać licencję transportową. Sprawdź, co się zmieniło i poznaj fakty dotyczące bazy transportowej w 2023 roku. Zmiany w Pakiecie Mobilności, dotyczące bazy transportowej, obowiązują od początku 2023 roku. Wprowadziły wymogi, które musi spełnić baza eksploatacyjna, ale […]
6 minut czytania