Różnica między transportem a spedycją – na czym polega?

Transport i spedycja to sektory, które wraz z logistyką tworzą branżę TSL. Choć obejmują swoim zakresem różne czynności, to są ze sobą mocno związane. Co dokładnie kryje się pod tymi pojęciami? Jaka jest zasadnicza różnica między transportem a spedycją? Kto zajmuje się ich organizacją i jak to wygląda w praktyce? Przygotowaliśmy krótki poradnik, w którym znajdziesz szczegółowe informacje na ten temat oraz dowiesz się, jak podnieść efektywność działań w logistyce transportu.

Co to jest transport?

Jak wspomnieliśmy, transport, spedycja i logistyka to trzy sektory, które są ze sobą związane, a ich granice nie są do końca określone. Logistyka to pojęcie najszersze, pod którym kryje się planowanie działań, ich wdrażenie, efektywne zarządzanie wieloma procesami, a także prowadzenie nadzoru i kontroli. Spedycja jest częścią działań logistycznych i zajmuje się przede wszystkim dopełnieniem formalności i przygotowaniem transportu w oparciu o aktualne przepisy prawa. Jednak zakres działań może być różny – pojęciem spedycji szerzej zajmiemy się w dalszej części artykułu. Najwęższy zakres działań dotyczy transportu. Choć pojęcie to jest doskonale znane, to czy wszyscy mamy świadomość, czym w zasadzie jest transport i co różni go od spedycji?

Transport najprościej można opisać jako wszystkie czynności związane z przemieszczaniem osób i dóbr materialnych. Wyróżnia się wiele rodzajów transportu, m.in. lądowy, morski, powietrzny. Transport obejmuje nie tylko pokonywaną trasę, choć z tym najczęściej jest kojarzony w potocznym rozumieniu, ale także załadunek, rozładunek i przeładunek. Do transportu zalicza się także dokonywanie opłat i wielu innych czynności – brzmią one znajomo szczególnie dla osób pracujących w logistyce transportu. Transport może być wykonywany z udziałem wielu różnych środków transportu, nawet podczas jednego zlecenia (wówczas mówi się o transporcie multimodalnym i intermodalnym). W ramach transportu wykorzystuje się różne środki, tj.: pojazdy drogowe, pociągi, statki i samoloty. Rodzaj środka uzależniony jest od trasy, którą towar musi przebyć, a także od jego rodzaju.

Transport lądowy

W transporcie lądowym wyróżnia się transport drogowy i kolejowy. Najczęściej wybierany jest na krótkich trasach i dla przewozu odbywającego się na terytorium jednego kontynentu. To rozwiązanie, które zazwyczaj najłatwiej można zorganizować, a dodatkowo jest najbardziej ekonomiczne. Nie ma bowiem konieczności ponoszenia niektórych opłat wymaganych w innych rodzajach transportu, jak np. morskim, czy lotniczym. Nie zawsze jednak sprawdza się najlepiej. W przypadku ładunków o dużych gabarytach najczęściej wybiera się transport morski, z kolei dla towarów, które muszą być dostarczone w szybkim terminie, optymalnym rozwiązanie okazuje się transport powietrzny.

Na czym polega spedycja?

Choć pojęcie spedycja pojawia się często, to nie każdy ma świadomość, co dokładnie się pod nim kryje. Co więcej, wiele osób stosuje je zamiennie z transportem. Zastanawiasz się, na czym polega spedycja? Obejmuje ona organizację przewozu i dostawy towarów, których wykonaniem zajmują się przedsiębiorstwa przewozowe. Spedycja rozpoczyna się w momencie przyjęcia zlecenia i obejmuje wszystkie czynności związane z planowaniem przewozu, czyli:

• dobór odpowiedniego środka transportu,
• zawieranie umów,
• ubezpieczenie ładunków.

Spedycja obejmuje również przygotowywanie i odbiór towarów, przekazywanie ich do odbiorcy, składowanie, wykonywanie odpraw celnych czy wykonywanie cesji praw. Spedycja to istotna część działań logistycznych. Polega nie tylko na opracowaniu planu, ale obejmuje również czuwanie nad realizacją przebiegu wszystkich jego etapów. Rolą spedytora jest reagowanie w razie jakichkolwiek trudności i poszukiwanie efektywnych rozwiązań. W praktyce zakres obowiązków spedytora może wykraczać poza wymienione wyżej czynności. Będą one różnić się w zależności od gałęzi transportu, rodzaju ładunku, trasy do pokonania oraz branży klienta. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule. 

Jaką rolę pełni spedytor

Firmy transportowe, które chcą świadczyć najwyższą jakość usług, a także zagwarantować bezpieczeństwo własnej organizacji, podejmują się współpracę z profesjonalnymi spedytorami. Podczas wyboru spedytora należy zwrócić uwagę szczególną na rzetelność i doświadczenie. W spedycji najważniejsze jest szybkie i efektywne reagowanie na zmiany, a także umiejętność pogodzenia wielu procesów jednocześnie. Mając świadomość, jak duże znaczenie ma spedycja w organizacji transportu, warto zweryfikować firmę spedycyjną pod kątem formalno-prawnym. Co to oznacza? Działalność spedycyjną można prowadzić wyłącznie na podstawie dokumentu uprawniającego, czyli licencji na wykonywanie transportu w zakresie pośrednictwa przy przewozie rzeczy. Upewnij się także, że konkretna firma posiada również aktualne ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej spedytora.

Różnica między transportem a spedycją

Na podstawie powyższych informacji można stwierdzić, że spedycja jest szerszą dziedziną niż sam transport. Jeżeli jednak mają być realizowane profesjonalnie, nie mogą funkcjonować bez siebie. Warto wziąć pod uwagę, że osoby zajmujące się spedycją ponoszą większą odpowiedzialność za realizację zlecenia. Spedycja oznacza kompleksowe podejście do tematu. Transport to węższy zakres zadań, który jednak jest nierozerwalnie ze spedycją związany. Krótko mówiąc: profesjonalny, zorganizowany transport bez spedycji nie mógłby prawidłowo funkcjonować. Firmy spedycyjne zajmują się organizowaniem transportu, a firmy transportowe realizacją zleceń. Te pierwsze najczęściej nie posiadają własnych pojazdów, z kolei te drugie posiadają flotę, ale potrzebują wsparcia w zakresie planowania i realizacji. Różnica między spedycją a transportem to fakt, że spedytor może  zorganizować przewóz  w ramach własnej firmy wyposażonej we flotę w lub zlecić go innym przewoźnikom (lub innym spedytorom). Natomiast zlecenia transportowe podlegają wyłącznej odpowiedzialności przewoźnika.

Transport to kluczowy element całego procesu logistycznego, który nie może prawidłowo funkcjonować bez spedycji. To dzięki procesom składającym się na spedycję możliwe jest właściwe zaplanowanie, realizacja i monitorowanie wszystkich etapów transportu.

System dla transportu i spedycji 

Nie ulega wątpliwości, że zarówno usługi spedycyjne, jak i transportowe powinny być realizowane na najwyższym poziomie. Najważniejszym celem jest organizacja przewozu ładunków przy maksymalnej efektywności i optymalizacji kosztów. W tym celu konieczne jest nie tylko posiadanie rzetelnej wiedzy i kompetencji, ale także korzystanie z innowacyjnych narzędzi. Jednym z nim jest fireTMS – kompleksowy system do zarządzania transportem dla przewoźników i spedycji. Służy on do planowania, zarządzania, monitorowania i rozliczania zleceń. Porządkuje i przyspiesza pracę spedytorów, a także wszystkich osób zaangażowanych w proces przewozu. Pozwala automatycznie generować faktury po zakończonym zleceniu, analizować koszty floty czy nawiązać kontakt z kierowcą dzięki dedykowanej aplikacji mobilnej. Warto dodać, że wszystkie dane i dokumenty dotyczące transportu znajdują się w jednym miejscu, zatem można szybko je wyszukać. Aby poprawić efektywność pracy, osiągać lepszy wynik finansowy i zwiększyć konkurencyjność firmy, warto zdecydować się na wdrożenie profesjonalnego narzędzia.