Karta kwalifikacji kierowcy to nowy dokument, który został wprowadzony w 2022 roku i jest obowiązkowych dla wszystkich, którzy wykonują w Polsce zawód kierowcy, a posługują się prawem jazdy wydanym poza Unią Europejską. Dowiedz się wszystkiego o karcie kwalifikacji kierowcy w 2024 roku. Sprawdź, jak ją uzyskać, jakie są wymagania dla mieszkających w Polsce Ukraińców i innych obcokrajowców oraz poznaj zmiany w przepisach.
Polskie prawo przewiduje, że każda osoba, która wykonuje pracę kierowcy powinna oprócz zdania egzaminu na prawo jazdy kategorii D, C lub C+E oraz pokrewnych, przejść również kurs kwalifikacyjny i badania medyczne oraz psychologiczne. Dopiero po ich zaliczeniu można uzyskać prawo do zawodowego kierowania pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony.
Szkolenia i badania należy powtarzać do 5 lat do najpierw do ukończenia 60. roku życia i co 30 miesięcy powyżej tego progu wiekowego. Przejście tej procedury i uzyskanie zezwolenia jest oznaczane w prawie jazdy kodem 95 w rubryce nr 12. Jest to standardowe oznaczenie w dokumentach wydawanych w krajach Unii Europejskiej. Dzięki temu wiadomo, że kierowca, który przedstawia taki dokument przeszedł ustandaryzowaną ścieżkę uzyskania zezwolenia na pracę, otrzymał świadectwo kwalifikacji kierowcy i jest dobrze dobrze przygotowany do kierowania pojazdami ciężarowymi oraz autobusami.
Niestety, kraje które nie należą do UE, nie mają takich ścieżek uzyskania zezwolenia, a ich prawo nie musi uwzględniać posiadania przez kierowców tak szczegółowego zakresu wiedzy i umiejętności, by podjąć pracę przy przewozie ludzi i ładunków. Karta kwalifikacji kierowcy jest zatem dokumentem, który uzyskuje się zastępczo zamiast kodu 95 w prawie jazdy, po przebyciu kursów, szkoleń i badań, wymaganych przed podjęciem pracy w charakterze kierowcy zawodowego. Na jej podstawie, osoba, która legitymuje się prawem jazdy spoza UE, może legalnie podjąć pracę w transporcie.
Karta kwalifikacji kierowcy przede wszystkim ma potwierdzić, że osoba wykonująca ten zawód jest odpowiednio przygotowana pod względem merytorycznym i umiejętności, a także ma odpowiednie predyspozycje zdrowotne i psychologiczne. Jak już wspomnieliśmy, po zdaniu egzaminu na prawo jazdy kategorii D, C i C+E, kandydatka lub kandydat na kierowcę zawodowego musi przejść odpowiedni kurs.
W trakcie kursu osoba ubiegająca się status kierowcy zawodowego uzyskuje wiedzę i umiejętności na temat:
Ponadto do uzyskania karty kwalifikacji niezbędne jest pozytywne przejście badań lekarskich i psychologicznych, które potwierdzają, że osoba jest zdolna do wykonywania tej pracy pod względem fizycznym oraz odpowiednio reaguje na sytuacje wynikające ze specyfiki zawodu kierowcy, czyli długie godziny jazdy, stresowe sytuacje na drodze i reakcje na nieoczekiwane zdarzenia.
Wymagania do uzyskania karty kwalifikacji kierowcy nie zmieniły się w 2024 roku, a zatem, by ją uzyskać trzeba przejść opisaną w prawie procedurę. Trzeba pamiętać o tym, że przejście kursu kwalifikacyjnego oraz badań nie jest równoznaczne z otrzymaniem karty. Dokumentem, który jest wydawany po zakończeniu kursu lub szkolenia okresowego jest świadectwo kwalifikacji kierowcy.
W przypadku mieszkańców UE, którzy mają prawo jazdy wydane w jednym z krajów członkowskich, uzyskanie takiego świadectwa jest równoznaczne z wpisaniem kodu 95 do prawa jazdy. W przypadku posiadaczy praw wydanych w innych krajach to jeden z najważniejszych, ale nie jedyny dokument, które trzeba posiadać, by uzyskać kartę.
Aby uzyskać kartę kwalifikacji, należy zwrócić się do wydziału komunikacji w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta w mieście na prawach powiatu, które są właściwe dla miejsca zamieszkania wnioskującego. Do urzędu należy dostarczyć następujące dokumenty:
Karta zostanie wydana do 30 dni od daty złożenia kompletnego wniosku.
Procedura uzyskania oraz wymagane dokumenty są identyczne dla wszystkich obcokrajowców, którzy legitymują się prawem jazdy wydanym przez kraj poza granicami Unii Europejskiej. Nie ma zatem znaczenia, czy kierowca posiada prawo jazdy wydane w Ukrainie, innym kraju europejskim spoza UE, czy na innym kontynencie. Przepisy są w tym przypadku jednoznaczne. Oczywiście cudzoziemcy, którzy posiadają prawo jazdy wydane na terenie któregokolwiek kraju UE nie muszą przechodzić takiej procedury, jeśli w prawie jazdy mają wpisany kod 95.
Karty kwalifikacji kierowców zostały wprowadzone w 2022 roku na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 4 kwietnia 2022. W 2024 roku wspomniane rozporządzenie nie uległo zmianie, więc nadal obowiązuje ta sama procedura uzyskania KKK. To dobra informacja, zwłaszcza dla osób, które już wcześniej interesowały się otrzymaniem karty i np. rozpoczęły przygotowania jeszcze w 2023 roku.
Złożenie wniosku o wydanie karty kwalifikacji kierowcy nie sprawia większych trudności. Wystarczy tylko znaleźć właściwy dla miejsca zamieszkania wydział komunikacji w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta, jeśli osoba ubiegająca się o kartę mieszka w mieście na prawach powiatu. W różnych urzędach taki wydział może nosić różne nazwy, np. Wydział Komunikacji, Wydział Transportu lub Wydział Transportu i Komunikacji.
Przed wizytą warto też sprawdzić w internecie stronę urzędu i upewnić się, gdzie mieści się odpowiedni wydział. Należy też przygotować wszystkie dokumenty, o których wspomnieliśmy w tym artykule, by uniknąć konieczności uzupełniania dokumentów. Wizyta w urzędzie to jeden z możliwych sposobów uzyskania karty kwalifikacji kierowcy.
Można jednak uniknąć wizyty w urzędzie, która zawsze wiąże się z poświęceniem czasu w trakcie dni roboczych w tygodniu. Wniosek o kartę kwalifikacji kierowcy i dokumenty można złożyć online. Niezbędne jednak będzie posiadanie podpisu elektronicznego lub profilu zaufanego w rządowym systemie Rzeczypospolitej Polskiej.
System informatyczny, w którym można złożyć wniosek o wydanie karty znajduje się na stronach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (PWPW). Aby go złożyć i uzyskać kartę kwalifikacji kierowcy, należy przejść na stronę PWPW i założyć konto w Elektronicznej Skrzynce Podawczej systemu Pojazd i Kierowca (ESP PiK), a następnie przesłać wymagane dokumenty.
Kod 95 potwierdza, że dany kierowca uzyskał uprawnienia do zawodowego kierowania pojazdami ciężarowymi i autobusami. Dzięki temu może zostać zatrudniony w tym charakterze i legalnie wykonywać swoją pracę na terenie Unii Europejskiej. Taki kod znajduje się na polskim prawie jazdy (oraz na analogicznych dokumentach wydawanych przez inne państwa członkowskie UE). Kod 95 przy odpowiedniej kategorii pojazdu na karcie kwalifikacji kierowcy ma to samo znaczenie, co taki kod na prawie jazdy.
Świadectwo kierowcy potwierdza przebycie kursu kwalifikacji kierowcy, zakończonego zdaniem egzaminu i jest podstawą do wydania prawa jazdy z kodem 95 (w przypadku prawa jazdy wydanego przez kraj członkowski UE) lub karty kwalifikacji kierowcy (w przypadku posiadaczy prawa jazdy spoza UE, w tym Ukraińców). W obu przypadkach samo świadectwo nie potwierdza prawa do wykonywania pracy jako zawodowy kierowca. Dopiero odpowiedni dokument z kodem 95 – prawo jazdy lub karta kwalifikacji kierowcy jest takim potwierdzeniem.
Kartę, podobnie jak prawo jazdy wydaje wydział komunikacji właściwego dla miejsca zamieszkania wnioskodawcy starostwa powiatowego lub urzędu miasta (w przypadku miast na prawach powiatu). Dlatego też nawet po złożeniu wszystkich dokumentów online w systemie PWPW, należy osobiście udać się do odpowiedniego wydziału i odebrać kartę. Opłata za jej wydanie w 2024 roku wynosi 150 złotych.
Proces wydania karty kwalifikacji kierowcy składa się z trzech etapów.
Należy jednak pamiętać, że przed złożeniem wniosku trzeba zebrać i przygotować wszystkie dokumenty, a także przejść kurs kwalifikacji kierowcy oraz niezbędne badania.
Karta kwalifikacji kierowcy przeznaczona jest dla wszystkich osób, które posiadają prawo jazdy wydane przez kraj nienależący do Unii Europejskiej. Taka karta potrzeba jest cudzoziemcom, w tym kierowcom ukraińskim, którzy zamierzają podjąć pracę w firmie, która ma siedzibę na terenie UE (w tym w Polsce). Karta kwalifikacji jest dla Ukraińców i innych cudzoziemców niezbędnym dokumentem, który umożliwi im zatrudnienie.
Oczywiście nie każdy cudzoziemski kierowca zawodowy musi posiadać wspomnianą kartę. Jeśli taka osoba legitymuje się prawem jazdy wydanym na terenie Unii Europejskiej, które posiada kod 95 (potwierdzenie posiadania świadectwa kwalifikacji kierowcy), to nie musi starać się o wydanie karty kwalifikacji kierowcy. Ponadto konieczność posiadania karty nie dotyczy osób, które zarabiają, prowadząc pojazdy kategorii A i B.
Przepisy dotyczące konieczności posiadania świadectwa zawodowego kierowcy, a zatem prawa jazdy z kodem 95 lub karty kwalifikacji kierowcy, nie odnoszą się do wskazanych zawodów, a jedynie do kategorii prawa jazdy. Karta kwalifikacji kierowcy będzie wymagana w przypadku zawodowych kierowców prowadzących autobusy lub ciężarówki (kategorie D, C i C+E). Nie dotyczy z kolei kierowców, którzy posiadają prawo jazdy kategorii A lub B, czyli prowadzą skutery, motocykle czy samochody o dopuszczalnej masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 tony.
Po złożeniu dokumentów, w ciągu 2 dni wydział transportu odpowiedniego urzędu generuje Profil Kandydata na Kierowcę (PKK). W tym profilu można sprawdzić szczegóły wniosku oraz jego status. To wygodne rozwiązanie, ponieważ za jego pomocą można w bardzo szybki sposób dowiedzieć się, kiedy można odebrać dokument.
Wszystkie informacje zawarte w Profilu Kandydata na Kierowcę, w tym status wniosku o wydanie karty kwalifikacji kierowcy, są udostępnione online. Aby to sprawdzić wystarczy przejść na stronę serwisu Info-Car, prowadzonego przez Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych (PWPW) i zalogować się do profilu.
Wzór karty kwalifikacji kierowcy wyglądem przypomina prawo jazdy. Jest to niewielkich rozmiarów plastikowy dokument, na którego awersie znajdują się dane osobowe posiadacza, jego zdjęcie i wzór podpisu. Co ważne, na przedniej stronie można znaleźć także numer karty kwalifikacji kierowcy oraz numer prawa jazdy, którego dotyczy wydana karta. W przypadku kontroli, należy zatem pokazać nie tylko prawo jazdy lub kartę kwalifikacji, ale oba te dokumenty. Z kolei na rewersie znajduje się adnotacja o posiadanych kategoriach prawa jazdy wraz z kodami 95.
Wzór wniosku o wydanie karty kwalifikacji kierowcy w formacie PDF można znaleźć na stronach poszczególnych urzędów wydających takie dokumenty. Wystarczy przejść na stronę odpowiedniego starostwa powiatowego lub urzędu miasta (w przypadku miast na prawie powiatu) i pobrać wzór, a następnie wydrukować go i wypełnić dane. Oczywiście drukowanie i wypełnianie wzoru wniosku nie jest wymagane w przypadku skorzystania z Elektronicznej Skrzynki Podawczej systemu Pojazd i Kierowca (ESP PiK) i przesłania dokumentów online.
Jesteś właścicielem firmy lub zajmujesz się prowadzeniem dokumentacji pracowników w firmie transportowej? Pomyśl, czy nie warto ułatwić sobie pracę i wypróbuj bezpłatnie przez 14 dni system fireTMS. Dzięki niemu nie tylko skontrolujesz dokumenty, ale będziesz wiedzieć, kiedy upływa termin ważności zezwoleń kierowców, a także ułatwisz sobie zarządzanie procesami w transporcie i spedycji.
Chcesz dowiedzieć się więcej? Poczytaj o fireTMS lub skontaktuj się z nami bezpośrednio.
Regularnie dostarczamy informacji o naszym systemie oraz na tematy z branży TSL.
Zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco.
Zespół fireTMS
Artykuł został napisany przez zespół fireTMS, w oparciu o wiedzę, doświadczenie i znajomość branży TSL.
Branża TSL już kilka lat temu stanęłą przed wielkim wyzwaniem przygotowania się do zielonej transformacji i zmian, jakie w związku z tym zachodzą w gospodarce. Jednym z najważniejszych obszarów, związanych z przystosowywaniem biznesu do nowych warunków jest optymalizacja kosztów. Dotyczy to przede wszystkim najbardziej energochłonnej dziedziny w branży TSL, czyli transportu. Poznaj nowatorskie metody i […]
15 minut czytania
Gwałtowne wahania ceny paliw komplikują sytuację firm transportowych. Ale większym kłopotem jest stały wzrost ceny oleju napędowego, który obserwujemy od ponad dwóch miesięcy. Jak branża TSL radzi sobie z tymi problemami? Ceny paliw zbliżają się do wartości rekordowych. W efekcie wielu przewoźników już teraz ma spore kłopoty z utrzymaniem rentowności przewozów. Wciąż jednak nie widać […]
5 minut czytania
Ogólnoświatowe trendy i dostępne rozwiązania wskazują, że zwiększenie efektywności firm w ostatnich latach to przede wszystkim zasługa cyfryzacji i inwestycji w nowoczesne systemy informatyczne. Dowiedz się, jak inteligentne systemy transportowe mogą usprawnić logistykę w Twojej firmie, zwiększając efektywność i obniżając koszty operacyjne. Co to jest system transportowy i jakie ma znaczenie dla biznesu? System transportowy, […]
11 minut czytania