W 2024 pierwsze firmy złożyły raporty dotyczące wpływu ich działalności na środowisko za poprzedni rok. W 2025 roku obowiązek raportowania obejmie kolejne, tym razem już niekoniecznie korporacje czy duże przedsiębiorstwa. Z kolei w następnych latach zostanie on rozszerzony także na mniejsze firmy. Stanie się tak bez względu na przedmiot działalności, więc przedsiębiorstwa z branży TSL (transport, spedycja i logistyka) także zostaną objęte tym obowiązkiem. Co musisz wiedzieć o kryterium oceny zrównoważonego rozwoju i czy w najbliższym czasie Twoja firma załapie się do grona objętych raportowaniem ESG?
ESG to skrót odnoszący się do elementów składowych składających się na niefinansowe wyniki firmy. Dotyczy czynników wpływu na środowisko (environment), społecznej odpowiedzialności (social responsibility) oraz ładu korporacyjnego (corporate governance). W skrócie – to ta strona działalności przedsiębiorstwa, której nie dotyczą wprost kwestie finansowe, a wiąże się z oddziaływaniem podejmowanych decyzji biznesowych na środowisko zewnętrzne oraz wewnętrzne. ESG już teraz jest jednym z czynników, które są brane pod uwagę przez banki przy wydawaniu decyzji kredytowych, a także przez firmy ubezpieczeniowe w wycenie składek.
Wprowadzenie obowiązku raportowania ESG wynika ze zmiany prawa europejskiego. W styczniu 2024 roku weszła w życie nowa dyrektywa unijna CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), która wprowadza obowiązek składania przez firmy rocznych raportów dotyczących ich wpływu na środowisko naturalne, lokalne społeczności, a także na pracowników. Pierwszymi przedsiębiorstwami objętymi nowymi przepisami są tzw. duże spółki interesu publicznego z krajów Unii Europejskiej, które spełniają co najmniej jedno z kryteriów:
Warto dodać, że tego typu przedsiębiorstwa w 2024 roku muszą złożyć raport z działalności w obszarze ESG za 2023 rok.
Czym są duże spółki interesu publicznego? To emitenci papierów wartościowych notowanych na przynajmniej jednej giełdzie na terenie Unii Europejskiej, a także instytucje finansowe. W perspektywie kilku najbliższych lat grupa firm objętych nowymi przepisami będzie powiększana o kolejne przedsiębiorstwa.
Główną przyczyną wprowadzenia raportowania działań z obszaru ESG było wprowadzenie nowych polityk dotyczących dbałości o stan środowiska naturalnego. Jest to pokłosie m.in. Agendy 2030, czyli przyjętej przez kraje zrzeszone w ONZ rezolucji w sprawie zrównoważonego rozwoju. Dodatkowo, państwa członkowskie Unii Europejskiej zobowiązały się do przejścia na gospodarkę zeroemisyjną, czyli wykluczającą emisję dwutlenku węgla do 2050 roku. Raportowanie w obszarze ESG jest kolejnym krokiem, który ma zbliżyć gospodarki tych krajów do ustalonego celu.
W ramach raportowania ESG opisywany jest wpływ działalności firmy na różne obszary. Jeśli chodzi o wpływy środowiskowe, to mierzone są wyniki takie jak m.in. emisja gazów cieplarnianych, ślad węglowy, wyemitowane odpady niebezpieczne (w tym emisja odpadów do wody), zużycie wody i energii. W przypadku społecznej odpowiedzialności mowa zwłaszcza o zachowaniu standardów zatrudnienia, a także komunikacji z pracownikami. Wśród wyników z tego obszaru znajdziemy m.in. te dotyczące: dbałości o przestrzeganie praw pracowniczych, ochronę danych osobowych, zapewnienie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym, a także wskaźniki dotyczące wyrównywania warunków zatrudnienia oraz równego traktowania zatrudnionych kobiet i mężczyzn.
Ostatnim obszarem jest ład korporacyjny, czyli analiza działań zarządu i przepływu informacji między zarządem a resztą firmy. W tym przypadku analizowane są takie czynniki jak: zachowanie przejrzystej struktury, w tym struktury zarządu, wynagrodzenia dla kadry wyższego szczebla oraz kluczowych pracowników, uznawanie praw akcjonariuszy, praktyczne zastosowanie strategii podatkowej oraz zapobieganie zachowaniom korupcyjnym. Ta część raportu ma wpływ przede wszystkim na relacje z inwestorami i kontrahentami.
Wspomnieliśmy już wcześniej, że raportowanie działań w obszarach ESG ma bardzo istotne znaczenie dla przedsiębiorstwa. Od momentu wejścia w życie przepisów, wprowadzających obowiązek sporządzania tego typu dokumentów, sektor bankowy uznał raporty ESG za istotny czynnik wpływający na ocenę zdolności kredytowej. Już w 2022 roku, gdy ESG nie było jeszcze obowiązkowe, zdecydowana większość banków w Polsce brała je pod uwagę przy przyznawaniu kredytów dla firm.
Według ostatniego raportu PwC, dotyczącego tzw. zielonego finansowania w 2024 roku, wszystkie banki działające na terenie Polski biorą pod uwagę raportowanie ESG jako czynnik składający się na ocenę ryzyka kredytowego. To w praktyce oznacza, że podejmowanie aktywnych działań w tym obszarze i raportowanie ich wpływa na możliwości pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania.
Rola ESG rośnie także w sektorze ubezpieczeniowym, co jest istotne zwłaszcza dla firm z branży TSL. Podobnie jak banki i inne instytucje finansowe, ubezpieczyciele zostali objęci obowiązkiem raportowania ESG już w tym roku, a przygotowania do wprowadzenia standardów w branży trwały już od kilkunastu lat. Wraz ze stopniowym rozszerzaniem obowiązku raportowania, ubezpieczyciele zaczynają prześwietlać raporty z podejmowanymi działaniami z zakresu ESG także u swoich potencjalnych klientów.
Obecnie temat raportowania działalności w obszarze ESG nie dotyka firm z branży TSL w Polsce, ale już w perspektywie kilku lat zdecydowanie się to zmieni. Dotyczyć to będzie przede wszystkim dużych firm, które posiadają floty składające się z co najmniej kilkudziesięciu samochodów, świadczące usługi dla wielkiego biznesu. Jak będzie to wyglądać w przypadku MŚP? Dopiero w 2027 roku pierwsze przedsiębiorstwa z tego sektora zostaną objęte obowiązkiem. Co ważne, takie przedsiębiorstwo musi być notowane na giełdzie i spełniać jedno z poniższych kryteriów: co najmniej 50 pracowników, ponad 8 miliony euro obrotu, ponad 4 miliony euro posiadanych aktywów.
To oznacza, że w najbliższych latach zdecydowana większość firm transportowych z sektora MŚP nie będzie musiała przyjmować strategii działań w zakresie ESG, a następnie składać corocznych raportów. Z drugiej strony, warto się upewnić, czy firma nie spełnia lub wkrótce nie będzie spełniać tych kryteriów. Podane powyżej wartości wcale nie są aż tak duże, więc w przypadku prężnie działających i rozwijających się przedsiębiorstw przekroczenie tych progów nie musi być abstrakcją.
Warto jeszcze zwrócić uwagę na cel wprowadzenia obowiązku raportowania, a także na to, z jakimi kosztami środowiskowymi wiąże się działalność w branży TSL. Według informacji podawanych przez Polski Instytut Transportu Drogowego, zawartych w raporcie “We drive new mobility. Sustainable new mobility now!”, w 2019 roku ciężki transport odpowiadał za 19,4% emisji CO2, generowanej przez cały sektor transportowy. Wyższy udział ma jedynie transport osobowy, który już od kilku lat poddawany jest nowym regulacjom w zakresie elektromobilności. W dodatku emisja CO2 to nie jedyny czynnik wpływający na środowisko. Oprócz gazów cieplarnianych mamy bowiem do czynienia także z innymi zanieczyszczeniami, jak choćby emisja spalin. To znak, że stoimy obecnie na progu rewolucji, jeśli chodzi o transport ciężki.
Oprócz zwiększenia udziału samochodów ciężarowych o napędzie elektrycznym we flotach transportowych, zmiany zmierzają także w kierunku upowszechnienia korzystania z napędów wodorowych. W przypadku tak zwanych elektryków, ich popularność cały czas wzrasta w krajach Europy, choć ten trend jeszcze nie dotarł do Polski. Z kolei prace nad upowszechnieniem napędu wodorowego napotykają trudności, lecz to nadal jedna z najważniejszych nowych technologii w transporcie.
Wśród kierunków rozwoju transportu znajdują się również takie rozwiązania jak zwiększenie roli intermodalności, czyli stosowania większej liczby rodzajów transportu niż tylko drogowego na dłuższych trasach, a co za tym idzie wprowadzanie znaczących zmian w infrastrukturze, np. w postaci rozwoju sieci kolejowej, terminali przeładunkowych itd. Nie bez znaczenia jest też zwiększanie efektywności istniejących rozwiązań, czyli chociażby lepszego wykorzystania floty.
Kalendarz wdrożenia obowiązku raportowania działań z zakresu ESG jest obecnie rozpisany na lata 2024-2028. W latach 2024-26 zmiany obejmą firmy zarejestrowane w krajach UE i będą wprowadzane krok po kroku, w zależności od ich wielkości i wyników finansowych. Z kolei w 2028 roku obowiązkiem raportowania objęte zostaną także wybrane przedsiębiorstwa spoza Unii Europejskiej, które prowadzą działalność na jej terenie. Dotyczyć to może, m.in. Stanów Zjednoczonych, Chin, Wielkiej Brytanii czy Szwajcarii.
Kalendarz wprowadzania obowiązku raportowania ESG:
Choć obowiązek raportowania działań z obszarów ESG nie wpłynie bezpośrednio na sporą część firm transportowych i spedycyjnych z sektora MŚP, to z pewnością wiele się zmieni. Wspomnieliśmy już wcześniej, że w najbliższych latach jednym z trendów w branży TSL będzie koncentracja na polepszeniu wykorzystania posiadanych zasobów. Wśród nich z pewnością można znaleźć usprawnienie pracy zespołu czy też efektywniejsze wykorzystanie floty samochodów ciężarowych. Jest to możliwe m.in. dzięki wdrożeniu nowoczesnych rozwiązań informatycznych, w tym systemu klasy TMS.
Co najlepiej teraz zrobić? Sprawdź możliwości systemu fireTMS, a następnie skorzystaj z 14-dniowego bezpłatnego okresu próbnego, by przenieść swoją firmę transportową lub spedycyjną na zupełnie nowy poziom!
Regularnie dostarczamy informacji o naszym systemie oraz na tematy z branży TSL.
Zapisz się do newslettera i bądź na bieżąco.
Zespół fireTMS
Artykuł został napisany przez zespół fireTMS, w oparciu o wiedzę, doświadczenie i znajomość branży TSL.
W ubiegłym roku działało w Polsce 125 tys. firm transportowych. Tak liczna konkurencja w branży wymaga podejmowania przemyślanych decyzji biznesowych już od samego początku działalności. Dlatego dowiedz się, jak rozwijać firmę transportową i odkryj oprogramowanie, które usprawni codzienną pracę. Jak założyć firmę transportową? Aby założyć firmę transportową, należy spełnić określone wymogi prawne oraz skompletować potrzebne […]
11 minut czytania
Gestia transportowa stanowi istotny element umowy handlowej oraz ułatwia organizację łańcucha dostaw i dostarczania ładunków. Choć jej posiadanie oznacza wiele korzyści, to w niektórych przypadkach może wiązać się z ryzykiem ponoszenia dodatkowych kosztów. Co to jest gestia transportowa i jakie są jej rodzaje? Odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania w tym temacie. Gestia transportowa – definicja […]
6 minut czytania
Program dla firmy spedycyjnej jest narzędziem, które może dokonać teoretycznie bardzo trudnego zadania – połączyć pracę spedytora, księgowej, a także obowiązki prezesa firmy. Wydaje się, że prezes, spedytor i księgowa nie mogą pracować w jednym narzędziu, dlatego, że ich obowiązki są całkiem różne, a na rynku nie istnieje program, który mógłby im pomóc. Czy firma transportowa może […]
7 minut czytania