Jak uzyskać świadectwo kwalifikacji kierowcy?

Praca kierowcy zawodowego obarczona jest dużą odpowiedzialnością, wymaga dużej wiedzy oraz umiejętności zachowania się na drodze w nawet najbardziej niesprzyjających warunkach. Dlatego też, by podjąć taką pracę nie wystarczy jedynie przejście egzaminu na prawo jazdy, np. C lub C+E, ale trzeba też uzyskać świadectwo kwalifikacji kierowcy. Dowiedz się, co należy zrobić, żeby otrzymać wspomniane świadectwo, w tym jakie są wymagania, egzaminy i niezbędne szkolenia.

Czym jest świadectwo kierowcy i dlaczego jest wymagane?

Świadectwo kwalifikacji kierowcy to dokument, który uprawnia kierowcę posiadającego prawo jazdy C, C1, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E i pokrewne do świadczenia pracy w transporcie drogowym. Wspomniany dokument ma formę kodu wpisanego do prawa jazdy. Od swojego numeru zwany jest kodem 95. Świadectwo jest przyznawane na 5 lat, a po upływie tego terminu należy przejść okresowe szkolenie i badania lekarskie, by odnowić swoje uprawnienia. 

Dlaczego świadectwo kwalifikacji zawodowej kierowcy jest wymagane? Wynika to z dyrektywy unijnej z 15 lipca 2003 roku w sprawie wstępnej kwalifikacji i okresowego szkolenia kierowców niektórych pojazdów drogowych do przewozu rzeczy lub osób, a co za tym idzie z przepisów wprowadzonych do polskiego prawa w późniejszych latach. W ich wyniku kurs kwalifikacyjny i świadectwo kwalifikacji kierowcy powinny mieć osoby, które otrzymały prawo jazdy kategorii D po 10 września 2008 roku, a kategorii C po 10 września 2009 roku. Wprowadzenie takiego wymogu ma na celu zapewnienie większego bezpieczeństwa na drogach i potwierdzenie odpowiednich kwalifikacji kierowcy przed podjęciem pracy.

Jakie są ogólne wymagania do uzyskania świadectwa kierowcy?

Starania o świadectwo kierowcy przede wszystkim należy zacząć od uzyskania prawa jazdy kategorii C, C1, C+E, C1+E, D, D1, D+E, D1+E. Takie prawo jazdy poświadcza umiejętność prowadzenia pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Aby móc zdać taki egzamin należy mieć ukończone 21 lat (w przypadku przewozu rzeczy) lub 24 lata (przewóz osób). Wyjątkowo, w przypadku kategorii C1 i C1+E, prawo jazdy można uzyskać w wieku 18 lat oraz 21 w przypadku kategorii D1 i D1+E. Po otrzymaniu prawa jazdy należy zgłosić się na kurs kwalifikacji kierowcy.

Wśród wspomnianych kursów rozróżniamy:

• kwalifikację wstępną,
• kwalifikację wstępną przyspieszoną, 
• kwalifikację wstępną uzupełniającą, 
• kwalifikację wstępna uzupełniającą przyspieszoną,
• szkolenie okresowe. 

W przypadku rozpoczęcia starań o uzyskanie świadectwa kwalifikacji zawodowej, należy przejść kursy kwalifikacyjne, zakończone zdaniem państwowego egzaminu na kierowcę w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego oraz wymagane badania lekarskie i psychologiczne.

Przejście szkolenia okresowego dla kierowcy będzie wymagane dopiero po pięciu latach od uzyskania świadectwa kwalifikacji kierowcy. Szkolenie to jest obowiązkowe dla wszystkich, wykonujących zawód kierowcy i służy do odnowienia oraz rozszerzenia wiedzy zawodowej, a także kontroli stanu zdrowia, ponieważ w ramach odnawiania świadectwa należy przejść także badania lekarskie i psychologiczne. W przypadku kierowców, którzy ukończyli 60. rok życia, powyższe szkolenia i badania należy powtarzać co 30 miesięcy, czyli 2,5 roku.

Szczegółowy przewodnik po procesie uzyskania świadectwa

Proces uzyskania świadectwa kwalifikacji kierowcy składa się z kilku etapów. Oprócz umiejętności kierowania pojazdem, kierowca powinien posiadać także specjalistyczne kwalifikacje, które można zdobyć w trakcie kursów, a także być w pełni sprawnym fizycznie i psychicznie do kierowania samochodami o określonym przeznaczeniu.

Jakie są kolejne etapy do uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej kierowcy?

1. Otrzymanie prawa jazdy co najmniej jednej z kategorii: C, C1, C+E, C1+E, D, D1, D+E, D1+E.
2. Otrzymanie Profilu Kierowcy Zawodowego (PKZ) w wydziale transportu starostwa powiatowego lub urzędu miasta w miejscu zamieszkania.
3. Przejście kursu kwalifikacji zawodowej kierowcy.
4. Przejście badań lekarskich i psychologicznych.
5. Zdanie egzaminu państwowego.
6. Uzyskanie duplikatu prawa jazdy z przyznanym kodem 95, czyli potwierdzeniem posiadania świadectwa kierowcy.

Kursy i szkolenia obowiązkowe

Rozróżniamy kilka rodzajów kursów kwalifikacji zawodowej kierowców, które różnią się od siebie zakresem i długością trwania. Wśród nich znajdziemy: 

• kurs kwalifikacji wstępnej – dla kierowców posiadających prawo jazdy kategorii: C, C1, C+E, C1+E, D, D1, D+E, D1+E, trwa 280 godzin (260 godzin zajęć teoretycznych i 20 godzin zajęć praktycznych),
• kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej – jak wyżej, w formie przyspieszonej, trwa 140 godzin (130 godzin zajęć teoretycznych i 10 godzin zajęć praktycznych). 
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej – tylko dla kierowców, którzy już wcześniej przeszli kurs kwalifikacji wstępnej w zakresie posiadanego prawa jazdy, ale zamierzają podjąć pracę na podstawie prawa jazdy innej kategorii.
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej – jak wyżej, w formie przyspieszonej.
• szkolenia okresowe – obowiązkowe szkolenia przeprowadzane co 5 lat (kierowcy do 60. roku życia) lub co 2,5 roku (kierowcy powyżej 60. roku życia).  

Przygotowanie do egzaminu

Przejście wyżej wymienionych kursów, poza szkoleniem okresowym, zakończone jest państwowym egzaminem na kierowcę w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego. Egzamin składa się z:

• 30 pytań (20 z części podstawowej, 10 z części specjalistycznej) w przypadku kursów kwalifikacji wstępnej i wstępnej przyspieszonej i trwa 45 minut.
• 10 pytań z zakresu specjalistycznego w przypadku kursów uzupełniających i uzupełniających przyspieszonych i trwa 15 minut.

Pytania pojawiające się na egzaminie dotyczą wyłącznie zagadnień poruszanych na zakończonym kursie.

Jakie są koszty związane z uzyskaniem świadectwa kierowcy?

Koszty związane z uzyskaniem świadectwa kwalifikacji kierowcy w dużej mierze składają się z opłat za kursy kwalifikacyjne oraz badania. Nie należy zapominać, że wraz z uzyskaniem świadectwa kwalifikacji kierowcy, należy wymienić prawo jazdy, a to także obarczone jest dodatkowym kosztem. Poniżej przedstawiamy orientacyjne koszty kursów kwalifikacji kierowcy i badań oraz koszt wydania prawa jazdy z kodem 95, aktualne na wrzesień 2024 roku.

Orientacyjne koszty związane z uzyskaniem świadectwa kwalifikacji kierowcy:

• kurs kwalifikacji wstępnej: 4500-5500 zł
• kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej: 3000-4000 zł
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej: 1500-2000 zł 
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej: 1000-1500 zł
• szkolenie okresowe: 600-1000 zł
• badania okresowe lekarskie i psychologiczne: 350-600 zł
• wydanie duplikatu prawa jazdy z kodem 95: 100,50 zł

Jak często trzeba odnawiać świadectwo kierowcy?

Świadectwo kwalifikacji kierowcy należy odnawiać co pięć lat od momentu uzyskania. Wyjątkiem są kierowcy, którzy ukończyli 60. rok życia, którzy są zobowiązani do odnawiania świadectwa co 30 miesięcy, czyli 2,5 roku.

Proces odnowienia i aktualizacji kwalifikacji

Aby odnowić kwalifikacje i uzyskać na nowo kod 95 w prawie jazdy, należy się przede wszystkim zgłosić do odbycia szkolenia okresowego dla kierowców. Takie szkolenie trwa pięć dni i obejmuje 35 godzin zajęć, w tym 21 godzin zajęć ogólnych oraz 14 godzin zajęć z wybranych modułów, dopasowanych do charakteru pracy. Szkolenie okresowe nie kończy się egzaminem kwalifikacyjnym, więc aby przedłużyć ważność kodu 95, nie trzeba ponownie go zdawać.

Odnowienie kwalifikacji wiąże się jednak z odbyciem okresowych badań lekarskich i psychologicznych. Bez pozytywnego przejścia wspomnianych badań nie można otrzymać przedłużenia uprawnień. Warto też pamiętać o uprzednim zapisaniu się na szkolenie i badania. Czas oczekiwania na rozpoczęcie szkolenia od momentu zapisu może wynosić nawet ponad miesiąc, a samo szkolenie zajmuje całe 5 dni. 

Po przejściu szkolenia i badań, ośrodek szkoleniowy prześle dokumenty do centralnej ewidencji kierowców i na tej podstawie odpowiedni wydział w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta (dla miast na prawach powiatu) wyda odnowiony dokument prawa jazdy. Czas oczekiwania na dokument wynosi około dwa tygodnie.

Jak odnowić świadectwo kwalifikacji kierowcy?

1. Zapisz się na szkolenie okresowe i badania.
2. Przejdź szkolenie okresowe (czas trwania: 5 dni, 35 godzin zajęć).
3. Przejdź badania lekarskie i psychologiczne.
4. Po pozytywnym przejściu szkolenia i badań, złóż wniosek o wydanie odnowionego dokumentu prawa jazdy.
5. Odbierz prawo jazdy z odnowionym kodem 95.

Najczęstsze pytania i problemy związane z uzyskaniem świadectwa kierowcy

Najczęstsze pytania o proces uzyskania świadectwa kwalifikacji kierowcy i problemy dotyczące formalności związane są z zatrudnianiem do tej roli obcokrajowców. W przypadku osób, które zdały egzamin i uzyskały prawo jazdy w Polsce lub na terenie Unii Europejskiej, przejście kursu kwalifikacji kierowcy i uzyskanie świadectwa, a tym samym wpisanie kodu 95 do dokumentu wygląda tak, jak opisaliśmy w tym artykule. 

Procedura wygląda inaczej w przypadku obcokrajowców i  Polaków, którzy legitymują się prawem jazdy wydanym poza Polską i Unią Europejską, np. amerykańskim, brytyjskim, ukraińskim itd. Więcej informacji na ten temat znajdziesz w naszym artykule o karcie kwalifikacji kierowcy.

Przyszłość zawodu kierowcy: jakie zmiany mogą wpłynąć na wymogi świadectwa?

Zmiany technologiczne nie omijają transportu drogowego, a co za tym idzie pracy kierowcy zawodowego. Wprowadzanie nowych rozwiązań, związanych chociażby z nowoczesnym sprzętem do rejestracji czasu pracy, ale też systemów , z których korzysta samochód ciężarowy, a nawet zmian w konstrukcji silników, wymagają podnoszenia kwalifikacji kierowcy. 

Czy może to mieć wpływ na wymagania dotyczące świadectwa kierowcy? Oczywiście. Dlatego też tak istotne są kursy kwalifikacyjne oraz szkolenia okresowe dla kierowców, dzięki którym można poszerzać swoją wiedzę i poznawać nowinki, zarówno, jeśli chodzi o przepisy, jak i praktyczne zastosowanie w trasie.

Wpływ technologii i regulacji na branżę transportową

Ostatnie lata przyniosły bardzo dużą zmianę, jeśli chodzi o branżę transportową. W życie weszły nowe regulacje prawne, choćby w postaci Pakietu Mobilności czy też związane z Zielonym Ładem i raportowaniem ESG. Postęp technologiczny także wpływa na zmiany w branży transportowej, a największą z nich może być upowszechnianie się pojazdów o napędzie elektrycznym. 

Ważną innowacją, która usprawniła pracę w firmach transportowych i przypomina ich właścicielom oraz kierowcom o odnowieniu świadectwa kwalifikacji są systemy zarządzania transportem. Na przykład w fireTMS można dodać informacje o dacie upływu ważności świadectwa kwalifikacji i odpowiednio wcześniej zaplanować wysłanie kierowcy na szkolenie okresowe oraz badania. Oczywiście to nie jedyna korzyść, jaką właścicielom i pracownikom firm transportowych daje korzystanie z fireTMS. Do nich zalicza się chociażby aplikacja mobilna fireTMS Driver, która umożliwia szybki i wygodny kontakt z kierowcami w trasie. 

Chcesz przetestować możliwości fireTMS? Zarejestruj się i korzystaj z wersji próbnej systemu przez 14 dni! Możesz też skontaktować się z nami, by uzyskać więcej informacji na jego temat.